Odpady to droga rzecz

Podwyżek opłat, podatków i składek nikt nie lubi, szczególnie w czasach, które uchodzą za ciężkie i chyba faktycznie takimi zaczynają być. Tymczasem wiadomo, że w przyszłym roku wejdzie w życie tzw. nowa ustawa śmieciowa. Ściślej rzecz ujmując, do połowy 2013 roku ma ona zostać w pełni wdrożona, albowiem od 1 stycznia 2012 jesteśmy już w okresie przystosowywania polityki gmin i miast do zreformowanych przepisów.

W teorii zmiany mają służyć ekologii i ochronie środowiska - i być może rzeczywiście tak jest, ale nie zmienia to faktu, że całe przedsięwzięcie prawie wszędzie poskutkuje mniejszymi lub większymi podwyżkami stawek za wywóz śmieci. Obecnie (wciąż jeszcze) to konsumenci decydują o wyborze firmy, która obsługuje wywóz odpadów, natomiast na mocy nowej ustawy zadanie zostanie scedowane na samorządy. Te będą w drodze przetargu wybierać jedno przedsiębiorstwo, ona zaś będzie zajmować się wywózką śmieci na terenie całej gminy. Co więcej, odpady będą kierowane do tzw. regionalnych stacji przetwarzania odpadów, województwa będą natomiast podzielone na "regiony gospodarki odpadami".

Wszystko to już teraz prowadzi do komplikacji - np. we Wrocławiu wielu mieszkańców już od 1 stycznia będzie musiało płacić wyższe stawki, choć przepisy w pełni wchodzą w życie dopiero od 1 lipca. Problem w tym, że od 1 stycznia do 1 lipca będzie już funkcjonował system oparty o regiony gospodarki odpadami i regionalne stacje przetwarzania odpadów, obsługiwać będą go jednak dotychczasowe firmy. Ponieważ wyznaczona dla Wrocławia regionalna stacja mieści się aż 84 kilometry od miasta, w miejscowości Rudna Wielka, to transporty będą musiały pokonywać tę odległość (co oczywiście kosztuje). Mało tego, stację obsługuje firma, która pobiera opłaty znacznie wyższe niż te pobierane w innych miejscowościach. Koszta zostaną rzecz jasna przerzucone na mieszkańców, a lokalne władze przyznają, że nie mają tu wielkiego pola do manewru, choć chcą walczyć o zmiany w ustawie, konsultować sprawę w UOKiK, a nawet naciskać na firmę, która kontroluje stację.

W Rzeszowie podwyżka szczególnie mocno dotknie właścicieli domków jednorodzinnych, niektórzy będą płacić za wywóz odpadów nawet dwa razy więcej. Kontrowersje pojawiają się także w wielu innych miastach i gminach (Wejherowo, Bochnia, Sosnowiec, by wymienić choćby kilka). Kiedy UOKiK badał, w jaki sposób obecnie radzimy sobie z odpadami, okazało się, że w ponad 85 proc. przebadanych gmin działały przynajmniej dwa podmioty świadczące usługi wywozu odpadów, a przeciętnie funkcjonowały aż cztery tego rodzaju przedsiębiorstwa. Teraz zamiast konkurencji będą jedynie lokalni monopoliści, a monopol raczej nie skłania do obniżania stawek (delikatnie rzecz ujmując). Co więcej, opłata za wywóz śmieci będzie w myśl nowych przepisów miała raczej charakter stałego podatku (zależnego od liczby osób zamieszkujących daną nieruchomość, wskaźnika zużycia wody lub powierzchni lokalu mieszkalnego) niż opłaty za usługę opróżnienia kubła.

Twórcy ustawy uważają, że pozytywnie wpłynie ona na ukrócenie procederu nielegalnego spalania śmieci lub wywożenia ich do lasu, ułatwi mieszkańcom pozbywanie się w ekologiczny sposób takich śmieci jak stare leki czy zużyte baterii, spopularyzuje segregację odpadów oraz zwolni klientów z konieczności samodzielnego podpisywania umów z firmami, ponieważ formalnościami zajmie się gmina.

B. Garga