Integracja nie do końca skuteczna

Najwyższa Izba Kontroli przeanalizowała kwestię zatrudnienia socjalnego w Polsce. Chodzi tu o wsparcie, jakiego państwo udziela osobom silnie wykluczonym społecznie - bezdomnym, chronicznie bezrobotnym czy uzależnionym.

Niektóre z tych osób próbują wydobyć się ze swego położenia i szukają pomocy, szczególnie jeśli chodzi o znalezienie pracy. Mogą np. otrzymać skierowanie z PUP (powiatowego urzędu pracy) i dzięki niemu przystąpić do zajęć organizowanych przez centra integracji społecznej. Istnieją także tzw. kluby integracji społecznej, mogą z nich korzystać osoby, które uprzednio sygnowały kontrakt socjalny. To rodzaj umowy, którą pracownik socjalny zawiera z daną osoba lub rodziną. Podopieczni pracownika zyskują pewne uprawnienia i przywileje w zamian za poddanie się określonym obowiązkom, związanym np. z poszukiwaniem pracy.

NIK twierdzi, że instytucje integracji społecznej zasadniczo działają w zgodzie z panującym prawem, ale ich skuteczność jest niewystarczająca. Przebadano dwa tysiące ośrodków integracji społecznej - w latach 2011-2012 zajęcia w nich prowadzone ukończyło 73,3 proc. uczestników, zaś 38,2 proc. usamodzielniło się ekonomicznie. Według NIK to słabe rezultaty, podobnie jak te odnotowane w klubach integracji: tam co prawda zajęcia kończyło 81,1 proc. osób, ale usamodzielniło się tylko 16,9 proc.

Tylko część centrów integracji podpisywała umowy z miejscowymi przedsiębiorcami (umożliwiające np. praktykowanie zawodu), jeszcze gorzej wyglądała współpraca z urzędami pracy. Centra nie monitorowały dalszych losów swych absolwentów, a w niemal jednej trzeciej z nich programy zatrudnienia socjalnego nie były dopasowane do profilu uczestników zajęć.

NIK uważa, że nieprawidłowości są też w samej ustawie o zatrudnieniu socjalnym (nie zobowiązuje ona centrów integracji do sprawdzania losu absolwentów, wojewodowie nie mają z kolei uprawnień do kontrolowania działalności wspomnianych ośrodków). Izba zawnioskowała zatem do Ministra Pracy i Polityki Społecznej o rozpoczęcie działań, które doprowadzą do nowelizacji ustawy.

J. Sobal