Białoruś chce się zbliżyć do Zachodu?

Włodzimierz Makiej, minister spraw zagranicznych Białorusi, potwierdził wczoraj (podczas spotkania w Moskwie z Siergiejem Ławrowem, szefem dyplomacji rosyjskiej), że Białoruś chce przystąpić do Partnerstwa Wschodniego.

Partnerstwo to program, który określa politykę Unii Europejskiej względem krajów położonych na wschód od niej. Prowadzony jest w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, czyli całościowej wizji stosunków UE z krajami ją otaczającymi. Program Partnerstwa Wschodniego ogłoszono w roku 2009, przy czym Rosja go z dużym dystansem, uważając, że niektóre państwa będą próbowały wykorzystać go przeciwko niej.

Programem objęte są Armenia, Azerbejdżan, Gruzja, Mołdawia i Ukraina, w jego zakresie mieści się też Białoruś. Celem tej inicjatywy ma być organizowanie takich przedsięwzięć jak programy pomocowe, a także wprowadzanie ułatwień wizowych i korzystnych warunków handlowych.

Włodzimierz Makiej oświadczył, że jego kraj jak najbardziej chciałby czerpać z tego, co w programie może być dlań korzystne. Mało tego, przedstawiciele Białorusi chcieliby też wziąć udział w szczycie PW, który odbędzie się w Wilnie w listopadzie. Problem z tym może się okazać nader prozaiczny - jakiś czas temu tak Makiej, jak i jego szef (czyli prezydent Aleksander Łukaszenka) zostali objęci zakazem wjazdu na teren UE. Unia zarzuciła im prowadzenie i wspieranie działań, które wiążą się z łamaniem praw człowieka. W czerwcu kara dla Makieja została zniesiona, ale w październiku szefowie MSZ-ów krajów unijnych będą ponownie decydować o tej sankcji.

Na Białorusi, jak wiadomo, od 1994 roku prezydentem - przez wielu uważanym wprost za dyktatora - jest Aleksander Łukaszenka, dawny kierownik kołchozu. Na Zachodzie Łukaszenka uważany jest często za tyrana, który zatrzymał Białoruś w rozwoju, ale w jego kraju można spotkać się też z opiniami, że dzięki niemu obywatele Białorusi być może żyją skromnie, ale przynajmniej stabilnie - i że faktycznie ma dość duże poparcie.  Zarzuty stawiane mu przez demokratyczną opozycję są jednak bardzo poważne - obejmują nawet zlecanie porwań, pobić i zabójstw przeciwników politycznych.

Łukaszenka zdaje sobie oczywiście sprawę z tego, że jest enfant terrible europejskiej polityki - szuka więc sojuszy z podobnymi sobie. W 2010 roku reelekcji gratulował mu publicznie Hugo Chavez z Wenezueli, Łukaszenko natomiast pojawił się trzy lata później na jego pogrzebie (wraz z kontrowersyjnym Mahmudem Ahmadineżadem, byłym już prezydentem Iranu).

Unia stosuje sankcje wobec 30 białoruskich przedsiębiorstw, od czerwca 2011 roku objęte embargiem unijnym są dostawy broni na Białoruś.


Kamil Kiermacz