Pokojowa Nagroda Nobla 2012 dla Unii Europejskiej

12 października br. Unia Europejska została wyróżniona Pokojową Nagrodą Nobla. Norweski Komitet Noblowski swoją decyzję uzasadnił długoletnią rolą Wspólnoty w jednoczeniu kontynentu. „Przez ponad 6 dekad Unia podejmowała wysiłki w celu przyniesienia pokoju, pojednania, demokracji i praw człowieka. (…) Stabilizująca rola odegrana przez UE pomogła przekształcić większość Europy z kontynentu wojen w kontynent pokoju” – tłumaczył przewodniczący Thorbjoern Jagland. „Była to jednomyślna decyzja i nie była specjalnie trudna” – dodał.

Jak można było się spodziewać, decyzja ta wywołała wiele kontrowersji. „Otrzymanie Pokojowej Nagrody Nobla 2012 to wielki honor dla Unii Europejskiej, 500 milionów obywateli, dla wszystkich krajów członkowskich i wszystkich unijnych instytucji” - powiedział przewodniczący Komisji Europejskiej Jose Barroso i zaznaczył, że „to uzasadnione uznanie za unikalny projekt, który funkcjonuje z pożytkiem dla obywateli, a także z korzyścią dla świata”. Jednak Lech Wałęsa, laureat tejże nagrody z 1983 r. ocenia: „Jestem zaskoczony na minus tą decyzją, ale ja nigdy nie podważałem decyzji Komitetu Noblowskiego i dziś tego też nie będę robić. (…) Unia Europejska właściwie też próbuje pokojowo zmieniać Europę i świat, ale bierze za to pieniądze i to jest jej cel. (…) Jednocześnie nagroda ta zachęca do dalszej działalności w tej materii. Musimy jednak poczekać na mądre uzasadnienie”. Zaś premier Donald Tusk opiniuje, że „na pewno jest to symboliczne wskazanie przez ciało spoza Unii Europejskiej - mówię o kapitule Pokojowej Narody Nobla - że Unia Europejska ma głęboki sens, także dla jej sąsiadów. To jest ważny sygnał.”

Pojawiło się także wiele opinii, iż Nobel ma pomóc Wspólnocie w przezwyciężeniu nękających ją kłopotów wynikających z kryzysu ekonomicznego. Przewodniczący Jagland jasno zaznaczył: „nie mamy ambicji ratowania Unii Europejskiej”. „To sygnał dla Europy, aby zrobiła wszystko co możliwe, by utrzymać, to co osiągnęła i by szła do przodu”, odznaczenie jest przypomnieniem tego, co zostałaby utracone, "jeśli UE pozwolono by upaść" - tłumaczył. Przypomnijmy, że Norwegia nie jest krajem członkowskim, a jak wynika z najnowszych sondaży – 72 proc. obywateli sprzeciwia się wstąpieniu ich kraju do Eurolandu.

Ceremonia wręczenia odbędzie się tradycyjnie już 10 grudnia w Oslo. Nagroda wynosi osiem milionów koron szwedzkich, czyli ok. 930 tys. euro. Pokojowy Nobel został przyznany po raz 93. Dotychczas laur ten wręczono 101 osobom oraz 20 instytucjom i organizacjom. Niemal 30 lat temu po raz pierwszy i jak do tej pory jedyny uhonorowano nią Polaka – Lecha Wałęsę odznaczonego jako lidera podziemnej Solidarności. Burzliwą dyskusję i wiele skrajnych opinii wzbudziła decyzja z 2009 r., kiedy to za wysiłki w celu "ograniczenia arsenałów nuklearnych" i "pracę na rzecz pokoju na świecie" nagrodzono prezydenta Stanów Zjednoczonych Baracka Obamę.

W miniony czwartek przewodniczący Rady Europejskiej Herman Van Rompuy zaprosił przywódców wszystkich 27 krajów członkowskich do wspólnego odebrania nagrody. Na swoim Twitterze napisał, że "aby uczcić tę wyjątkową okazję, wszyscy szefowie państw i rządów" wezmą udział w uroczystości wręczenia nagrody w Oslo, bo jest ona "wielkim zaszczytem dla naszych krajów, naszych instytucji i przede wszystkim naszych obywateli". „Jeśli zdecydujemy, że wszyscy szefowie rządów europejskich powinni stawić się w Oslo, to oczywiście Polski nie zabraknie, ale też się jakoś nie wyrywam” - skomentował Premier Tusk.

Katarzyna Szostak