Komisja Europejska nie liczy na przeforsowanie ACTA

Komisja Europejska postanowiła wycofać z Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej prośbę o wyrażenie opinii na temat umowy ACTA. Przyczyną jest to, że według KE i tak nie ma co liczyć na to, że Parlament Europejski i rządy krajów członkowskich zmienią swoje zdanie w kwestii tego porozumienia.

Anti-Counterfeiting Trade Agreement (Umowa handlowa dotycząca zwalczania obrotu towarami podrabianymi) to dokument podpisany 26 stycznia w Tokio m.in. przez 22 państwa unijne. Wśród krajów tych była także Polska. Do wejścia umowy w życie potrzebna była jednak także jej ratyfikacja. Pamiętamy, że w styczniu, lutym i marcu w kraju wybuchła gwałtowna fala protestów przeciw ACTA. Uczestniczyli w nich przede wszystkim ludzie młodzi - studenci, licealiści, a nawet uczniowie gimnazjów. Po raz pierwszy od wielu lat, być może nawet od przełomu lat 80-tych i 90-tych, tak duża część młodzieży wyszła na ulice, aby wyrazić swoje zdanie i stawiać żądania.

Protesty przeciw ACTA próbowały przejąć niektóre środowiska polityczne, w szczególności anarchiści i narodowcy (jedni i drudzy próbowali skupić młodzież wokół siebie, odciągając ją zarazem od konkurencji z przeciwnej strony ideologicznego spektrum). Przeciwko ACTA demonstrowano niemal w całej Europie. Symbolem protestów stała się tzw. maska Guya Fawkesa - był to katolicki radykał, który w 1605 roku próbował (wraz z innymi spiskowcami) wysadzić w powietrze opanowany przez anglikanów Parlament, uśmiercając tym samym króla Jakuba I. Nie doszło do tego, a schwytany Fawkes został zabity w męczarniach. Jakiś czas później w Anglii przyjął się zwyczaj, że 5 listopada palone są kukły Guya Fawkesa w charakterystycznej masce. Uczestnicy protestów przeciw ACTA bezpośrednio nawiązywali jednak raczej do postaci buntownika z filmu science-fiction "V jak Vendetta", który - zakrywając twarz maską Fawkesa - walczył z reżimem totalitarnym.

W teorii ACTA ma dotyczyć obrotu podrabianymi towarami, ale wiele zapisów było i jest interpretowanych jako otwierające furtkę do inwigilacji i cenzury, jak również do egzekwowania (w stopniu znacznie większym niż dotychczas) reżimu praw autorskich i patentów. To właśnie ta kwestia poruszyła serca młodych ludzi, uznali oni bowiem, że rządy - w interesie wielkich korporacji wydawniczych - chcą im zabronić swobodnej wymiany plików. Sprawa ACTA jest zresztą częścią szerszej debaty na temat copyrightów i patentów, oraz tego, na ile mają one sens w czasach internetu, cyfrowej wymiany informacji, powszechności kopiowania tudzież postmodernistycznej kultury opartej w dużej mierze na technikach takich jak remix, sampling, kolaż czy po prostu pastisz i parodia.

Polska ostatecznie nie ratyfikowała ACTA, podobnie postąpiły np. Austria, Rumunia, Czechy, Łotwa, Bułgaria czy Słowenia. Co więcej, w lipcu traktat został odrzucony przez Parlament Europejski. Nieco wcześniej, w kwietniu, KE zwróciła się do Trybunału Sprawiedliwości UE z pytaniem o to, czy ACTA jest zgodne z prawem unijnym. Ponieważ jednak KE nie spodziewa się teraz, że uda się zmienić zdanie rządów i europarlamentu, to wniosek zostanie wycofany.

Adam Witczak