Wszystkich Świętych i Dzień Zaduszny

Dziś w Polsce mamy dzień wolny od pracy, a to z uwagi na fakt, że 1 listopada tradycyjnie obchodzi się w naszym kraju uroczystość Wszystkich Świętych. Jest to święto, którego zasadniczą ideą było wspomnienie męczenników, a później - wszystkich kanonizowanych przez Kościół. W dniu 1 listopada obchodzone jest od roku 731 (na mocy decyzji papieża Grzegorza III).

Wydaje się zresztą, że jesienne dni szczególnie dobrze pasują do refleksyjnej atmosfery zarówno tego dnia, jak i następujących tuż po nim Zaduszek. Wówczas wspomina się wszystkich zmarłych. Oba święta bywają sekularyzowane (tak było np. w okresie PRL, stąd też w świadomości wielu Polaków utrwaliło się forsowane wówczas określenie 1 listopada jako "Święta Zmarłych").

Przełom listopada i października także w kulturach pogańskich był dniem, w którym upamiętniano zmarłych. Wymownie świadczy o tym np. Halloween, wywodzące się z prawodpodobnie z obyczajów celtyckich. Wśród Bałtów oraz Słowiań z obszaru Białej i Czerwonej Rusi obchodzono tradycyjnie Dziady, przedstawione - jak wszyscy wiemy - w słynnym dziele Adama Mickiewicza. Z kolei w Meksyku mamy Dia de los Muertos, łączące pierwotne obrzędy indiańskie z elementami religii katolickiej.

1 i 2 listopada w naszym kraju wiele osób i rodzin wyrusza w swoje rodzinne strony, aby tam pielęgnować na cmentarzach groby krewnych i przyjaciół. Prozaicznym aspektem tego zwyczaju są zatłoczone drogi, a także pociągi. W istocie jednak powinno chodzić o chwilę zadumy nad przemijaniem, a także o danie zewnętrznego wyrazu przywiązaniu do tych, których już odeszli.


J. Sobal