Awantura wokół OFE bez znaczenia dla przedsiębiorców

Osoby prowadzące własną działalność gospodarczą w znakomitej większości płacą najniższe możliwe składki ZUS – wynika z badania przeprowadzonego przez Grupę Idea Banku. Ponieważ jednocześnie duża grupa spośród nich dobrowolnie oszczędza na emeryturę w III filarze, stanowią unikalną grupę w polskim społeczeństwie, która miała możliwość wyboru sposobu budowania kapitału na starość. I wystawiła państwowemu systemowi czerwoną kartkę.

Od kwietnia 2014 r. będzie można zdecydować, czy w ramach drugiego filaru chcemy oszczędzać na emeryturę w OFE, czy na specjalnym subkoncie w ZUS, przy czym składki osób, które nie dokonają takiego wyboru w ciągu trzech miesięcy będą trafiać do ZUS (po dwóch latach będzie można zmienić zdanie i wrócić albo do OFE, albo do ZUS). Tak przewiduje rządowy projekt ustawy wprowadzającej zmiany w systemie emerytalnym. Wydaje się jednak, że z punktu widzenia przedsiębiorców dylemat, czy odprowadzać składki wprost do ZUS, czy raczej do OFE, praktycznie nie istnieje. Niemal wszyscy prowadzący działalność gospodarczą płacą bowiem najniższe możliwe składki ZUS, co oznacza, że i tak muszą liczyć się z groszową emeryturą, bez względu na efekt realizowanej przez rząd reformy systemu emerytalnego – wynika z badania przeprowadzonego przez Tax Care i Idea Bank. Sondaż został przeprowadzony w formie wywiadu telefonicznego, w dniach 11-27 września. Wzięło w nim udział 1000 osób prowadzących działalność gospodarczą. Aż 90% ankietowanych przedsiębiorców zadeklarowało, że płaci składki ZUS od minimalnej podstawy.

Zarobki sobie, a składki sobie

Przedsiębiorcy mają prawo do płacenia składek na ubezpieczenia społeczne (w skład których wchodzi składka emerytalna) w formie zryczałtowanej – od najniższej możliwej podstawy wymiaru składek, niemającej zazwyczaj odzwierciedlenia w ich faktycznych zarobkach. Najniższa możliwa podstawa dla przedsiębiorców wynosi obecnie 2 227,8 zł (60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, za wyjątkiem osób dopiero rozpoczynających działalność gospodarczą, którzy mają prawo do jeszcze niższych składek na ubezpieczenia społeczne, ale tylko przez 2 lata), a sama składka na ubezpieczenia społeczne wynosi 656,09 zł (bez dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego). Oznacza to, że osoby prowadzące działalność gospodarczą i płacący minimalne składki, odkładają na emeryturę właśnie taką kwotę, nawet jeśli zarabiają kilkakrotnie czy kilkunastokrotnie więcej, np. 20 tys. zł miesięcznie. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, by przedsiębiorcy płacili więcej, ale – jak wynika z badania Tax Care i Idea Banku – rzadko z takiej możliwości korzystają. Tylko 10% przedsiębiorców zapewnia, że płaci składki od dobrowolnie zadeklarowanej kwoty. Nawet w przypadku tej grupy nie mamy jednak pewności, że jest to podstawa zgodna z faktycznymi zarobkami.

Z drugiej strony trzeba także pamiętać, że istnieje również górny limit – kwota rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wynosi w 2013 r. 111 390 zł (przy czym ograniczenie dotyczy to nie tylko prowadzących działalność gospodarczą, ale także etatowców). Oznacza to, przedsiębiorca może opłacać składki emerytalne maksymalnie od kwoty 9 282,50 zł (średniomiesięcznie).

Oszczędności do 300 zł miesięcznie

Następstwem odprowadzania do ZUS minimalnych składek jest konieczność dobrowolnego oszczędzania na emeryturę. Jak pokazuje badanie Grupy Idea Banku, wielu przedsiębiorców jest świadomych faktu, że ich emerytura z I i II filaru będzie groszowa. O tym, że prowadzący działalność gospodarczą niewiele obchodzi państwowy system emerytalny, a tym samym planowana reforma, świadczyć także może stosunkowo wysoki odsetek przedsiębiorców (40% ankietowanych), którzy z myślą o polepszeniu statusu materialnego na emeryturze oszczędzają dobrowolnie. Badania przeprowadzane na większej grupie społecznej pokazują, że regularnie oszczędza na emeryturę co 14 Polak (badanie przeprowadzone przez portal interia.pl i Home Brokera). Na wysoki odsetek oszczędzających dobrowolnie wśród przedsiębiorców może mieć jednak wpływ to, że klienci Grupy Idea Banku to osoby mieszkające w większych miastach i mające regularny kontakt z doradcą finansowym.

Jak duże kwoty odkładają dobrowolnie przedsiębiorcy na emeryturę? Największa grupa (20% wszystkich ankietowanych) odkłada nie więcej niż 300 zł miesięcznie, a 13% - od 301 do 600 zł. Kwotę od 601 do 900 zł miesięcznie oszczędza 3% ankietowanych, natomiast więcej niż 900 zł - 4%.

Agata Szymborska-Sutton, Tax Care

Współpraca: Katarzyna Miazek, Tax Care