W tej metodzie dokonuje się porównania w trzech wymiarach: w czasie, w przestrzeni i ze wzorcem. Od niej właśnie rozpoczyna się budowę oceny, gdyż na rezultatach osiągniętych analizą porównawczą dokonuje się analizy przyczynowej, która pozwala na ujawnienie przyczyn zachowania się określonych kategorii/elementów finansowych. Dostarcza ona powierzchownych informacji wyciągniętych na podstawie interpretacji wartości wskaźników finansowych.

Analiza w czasie jest najczęściej stosowanym narzędzie ze względu na łatwość w dostępie do danych. Dlatego też w obowiązkowych elementach sprawozdania finansowego (bilansie, rachunku zysków i strat oraz rachunku przepływów pieniężnych) prezentuje się dane zarówno za rok obecny jak i poprzedni, by za pomocą obliczeń matematycznych móc porównać i ocenić zmiany jakie zaszły w międzyczasie. Z drugiej jednak strony analiza tylko dwóch okresów czasowych nie pozwala na głębszą analizę, dlatego by zbadać określone trendy trzeba zebrać dane z dłuższego horyzontu czasowego.

W dalszej kolejność przeprowadza się analizę w przestrzeni. Jest ona uzupełnieniem analizy w czasie i polega na porównaniu kategorii finansowych osiągniętych w danym przedsiębiorstwie w określonym czasie z najpoważniejszym/najbliższym konkurentem działającym w tej samej branży. Pozwala to ocenić skuteczność prowadzonych działań na tle konkurencji, choć zdobycie danych do omawianego rodzaju analizy jest czasami niezwykle trudne.

Ostatnim rodzajem analizy porównawczej jest zestawienie przedsiębiorstwa ze wzorcem. Pozwala to na uzupełnienie już zebranej wiedzy z poprzednich dwóch rodzajów analizy. Wymaga ona zestawienia wyników osiągniętych przez dane przedsiębiorstwo w określonym czasie z wynikami, które są uważane za pożądane. Mogą to być np. warunki jakie trzeba spełnić, by w ocenie banku uzyskać kredyt lub według fachowej literatury uważane są za optymalne.

W dokonywaniu analizy porównawczej warto stosować wszystkie trzy podejścia mimo, że czasami jest to bardzo trudne i pochłania duże ilości czasu i środków. Nie zastosowanie się bowiem do takiego podejścia może zafałszować osiągnięte wyniki, co może prowadzić do błędnych wniosków i działań. Np. osiągnięcie dobrej oceny poprzez zastosowanie tylko metody porównania w czasie i ze wzorcem, może spowodować, że umkną nam wyniki osiągnięte przez najgroźniejszych konkurentów (porównanie w przestrzeni). A gdy ich rezultaty okażą się zacznie lepsze od naszych i tych wzorcowych może to być groźne dla przyszłości przedsiębiorstwa.

Ten etap budowania oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa następuje po analizie porównawczej i jest jej pogłębieniem. Analiza ta polega na wychwyceniu związków przyczynowo skutkowych oraz innych relacji zachodzących między badanymi kategoriami finansowymi. Chodzi więc o ustalenie czynnika, który wpływa na badaną kategorię np. zysk oraz wyznaczenie siły tego oddziaływania. Najpopularniejszymi metodami stosowanymi przy tego rodzaju analizie są: metoda kolejnych podstawień oraz metoda funkcyjna.