Wskaźnik Ultimate

Ultimate to wskaźnik opracowany przez znanego tradera i analityka Larry'ego Williamsa. Jest on twórcą także innych narzędzi technicznych, np. %R. Jako ciekawostkę można przytoczyć fakt, że Williams to ojciec znanej aktorki z Hollywood - Michelle Williams.

Formuła, przy pomocy której konstruuje się Ultimate, nie wykorzystuje bardzo zaawansowanych metod matematycznych, niemniej sama procedura może się wydawać skomplikowana.

Schemat wygląda tak:
 
- najpierw obliczamy tzw. współczynnik buying pressure:

- następnie obliczamy TR (true range, rzeczywisty zakres zmian):

- budujemy średnie arytmetyczne dla określonej liczby dni (n dni) w następujący sposób:

- wreszcie wykorzystujemy obliczone wielkości we wzorze oscylatora:

Oznaczenia są intuicyjne: Cena_max i Cena_min to odpowiednio najwyższa i najniższa cena z aktualnej sesji, Zamkn_poprz to zamknięcie z poprzedniego dnia handlu, Zamkn_akt to dzisiejsze zamknięcie.

Ultimate (ULT) przyjmuje wartości od 1 do 100. Zazwyczaj wyznacza się (w nieco arbitralny sposób) linie wyprzedania i wykupienia. Zwykle to odpowiednio 20 i 80 pkt lub 30 i 70 pkt.

Przebicie od dołu poziomu wykupienia wstępnie sugeruje nam, że aprecjacja na głównym wykresie dobiega końca, aczkolwiek dopiero ponowne przebicie tej granicznej linii (tym razem z góry na dół) odczytuje się jako faktyczny sygnał pro-sprzedażowy. Analogicznie rzecz się ma z poziomem wykupienia. Zejście oscylatora poniżej dolnej wartości wyróżnionej sugeruje wyprzedanie rynku, zaś powrót ponad 20 lub 30 pkt zapowiada hossę.

Inna metoda to szukanie dywergencji - zwłaszcza w obszarach wykupienia i wyprzedania, choć nie tylko. Mowa o sytuacjach, w których tendencja wskaźnika nie zgadza się z tendencją cen. Na przykład na głównym wykresie maksima są coraz niżej, ale na wykresie oscylatora rosną już przynajmniej minima.

Spójrzmy na przykłady. Oto cztery wykresy z głównego parkietu warszawskiej GPW, uzyskane przy pomocy polskiego programu Power Trader. Zaznaczyliśmy niektóre sygnały generowane przez ULT. Dla porównania zastosowaliśmy również inne, konkurencyjne wskaźniki.

Na wykresie Arcus można było latem i jesienią 2016 doszukiwać się dywergencji zwiastującej zakończenie trendu spadkowego. Rzeczywiście, w grudniu tendencja ta się zakończyła i cena poszła w górę po odbiciu. Widzimy również kilka innych sygnałów, niektóre są udane, a inne nieco zwodnicze - jak np. pro-zakupowa sugestia z połowy lipca 2016.

Na wykresie Bowim aprecjacyjna sugestia z lutego 2016  rzeczywiście zaowocowała zwyżką. Poza tym warto zauważyć np. pro-sprzedażowy sygnał z początku września 2016. W przypadku GPW wyróżnia się sugestia na rzecz wzrostu cen, wygenerowana w czerwcu 2016, a także pro-sprzedażowy znak z marca tegoż roku. Na wykresie Graala można spojrzeć przychylnie m.in. na dwa pierwsze, patrząc od lewej, sygnały deprecjacyjne, potwierdzone faktycznym trendem spadkowym.

Przy takiej analizie post factum trzeba jednak zawsze zastanowić się, czy nie przypisujemy wskaźnikowi zbyt wiele. Na przykład sygnał kupna może być 'odpowiedzialny' jedynie za najbliższą, krótkoterminową zwyżkę, po której mogło dojść do korekty. To, że następnie w długim terminie uformował się złożony trend wzrostowy, nie powinno być pochopnie wiązane ze wspomnianym wcześniej sygnałem, przynajmniej nie bezpośrednio. Wszystko, co robi oscylator, to oczyszcza wykres z szumu, bazując na danych z przeszłości. Jest w stanie wyłapać pewne tendencje na najbliższą przyszłość, ale nie ma mocy prorockich, szczególnie że na rynku dużą rolę grają także czynniki fundamentalne (np. raporty okresowy, informacje z działalności, pogłoski o bankructwie itd.).

Adam Witczak

BIBLIOGRAFIA:

M. Etzkorn, "Oscylatory", Wig Press 1999

J. J. Murphy, "Analiza techniczna rynków finansowych", WIG PRESS 1999