Teorie fal Elliota

Dostrzegł on występowanie pięciu fal wzrostów podczas hossy i trzech fal spadków podczas bessy. Elliott doszedł do wniosku, że wynikający stąd schemat 5-3 stanowi prawo natury.

Dostrzegł też, że formacje cenowe zazwyczaj obejmują dynamiczny ruch w trzeciej fazie hossy lub bessy i wywnioskował, że formacje te podlegają pewnym wyraźnie określonym zasadom, które można wykorzystać w dokonywaniu transakcji. Zauważył on też, że nie wszystkie formacje odpowiadają podstawowemu schematowi, i poświęcił wiele uwagi na wykazanie, że wszelkie anomalie wynikają ze zniekształceń zasadniczej formacji 5-3. W szczególności twierdził, że piąta fala impulsu może się załamać, w związku z czym cały ruch przybiera kształt trzyfazowy.

Teoria Elliotta jest wiarygodnym i użytecznym w praktyce podejściem do analizy rynku kapitałowego. Nie ma żadnej formacji, która nie znajdowałaby wyjaśnienia na gruncie teorii Elliotta, zaś jego koncepcja fal opiera się na regułach stanowiących wiarygodne interpretacje konsekwencji istnienia pulsu cenowego.

Podstawowe zasady teorii Elliotta

Trzy podstawowe elementy fal to kształt, proporcje i czas w tej kolejności, jeśli chodzi o znaczenie. Najważniejszym aspektem całej teorii jest kształt, czyli formacja fali. Analiza proporcji jest użyteczna przy określaniu zasięgu przyszłego ruchu cen, czego dokonuje się, mierząc relacje pomiędzy poszczególnymi falami. Na koniec mamy relacje w czasie, które można wykorzystywać do potwierdzenia formacji fal i proporcji. Czas uznawany jest jednak za element najmniej istotny w całej teorii.

Teoria Elliotta w swej najbardziej podstawowej formie głosi, że rynek akcji podlega powtarzającemu się rytmowi pięciofalowego ruchu w górę, po którym następuje trójfalowy spadek .

Pełny cykl składa się z ośmiu fal: pięciu wzrostowych i trzech spadkowych:

• Fale fazy wzrostów oznaczone są numerami. Fale 1, 3 i 5 – zwane falami impulsu, to fale wznoszące się, natomiast fale 2 i 4 , biegnące w kierunku przeciwnym do trendu wzrostowego, zwane są falami korygującymi, ponieważ stanowią korektę fal 1 i 3.

• Kiedy pięciofalowy wzrost dobiega końca, zaczyna się trzyfalowa korekta A-B-C.

W teorii fal bardzo istotny jest stopień cyklu, do którego należy dana fala. Istnieje bardzo wiele stopni cyklu, które można praktycznie mnożyć w nieskończoność. U Elliotta wielki supercykl miał 200 lat. Należy jednak pamiętać, że niezależnie od stopnia badanego trendu, zawsze mamy do czynienia z podstawowym cyklem składającym się z ośmiu fal.

Każda fala dzieli się na fale niższego stopnia, które z kolej można podzielić na fale jeszcze niższego stopnia.

Dwie największe fale można podzielić na osiem fal, które z kolei dzielą się na 34 fale jeszcze niższego stopnia. Te duże fale należą do jeszcze większego cyklu złożonego z pięciu fal. Fala 3 tego cyklu dopiero się zacznie. 34 fale dzielą się jeszcze, dając w rezultacie 144 fale.

Widzimy, że liczby które się pojawiły do tej pory stanowią ciąg Fibonacciego, który jest matematyczną podstawa teorii fal Elliotta.

Widzimy, że to czy dana fala dzieli się na pięć, czy na trzy fale zależy od kierunku fali wyższego stopnia.. W stosowaniu tej teorii ogromne znaczenie ma umiejętność rozróżnienia tych piątek i trójek. Informacja ta mówi analitykowi, czego należy oczekiwać.

Pełny ruch składający się z pięciu fal oznacza zazwyczaj, że ukształtowana została dopiero część fali wyższego stopnia i że należy się spodziewać jej kontynuacji. Jedną z najważniejszych zasad tej teorii jest to, że korekty nigdy nie składają się z pięciu fal. Podczas hossy pięciofalowy spadek oznacza, że mamy do czynienia z pierwszą spośród trzech fal spadkowych a-b-c i że nastąpią kolejne zniżki. Na rynku niedźwiedzia natomiast po trójfalowym wzroście powinna nastąpić kontynuacja trendu spadkowego. Zwyżki przebiegające w pięciu falach zapowiadają znaczny ruch cen w górę i mogą stanowić pierwszą falę nowego trendu wzrostowego.

Proporcje Fibonacciego i zależności procentowe

Proporcje Fibonacciego najczęściej stosowane na gruncie fal Elliotta są następujące:

• Tylko jedna fala impulsu się wydłuża. Pozostałe dwie są równe pod względem wielkości i długości trwania. Jeśli się rozciąga fala 5, to fale 1 i 3 powinny być mniej więcej równe. Jeśli się wydłuża fala 3, to z kolei fale 1 i 5 są na ogół takie same.

• Minimalny zasięg fali 3 można wyliczyć mnożąc długość fali 1 przez 1.618 i dodając otrzymaną sumę do poziomu dna fali 2.

• Zasięg fali 5 można wyliczyć w przybliżeniu mnożąc falę 1 przez 3.236 (2 raz 1.618) i dodając tę wartość do szczytu lub dna fali pierwszej, w celu uzyskania minimum i maksimum zasięgu przyszłego ruchu cen.

• Jeśli fale 1 i 3 są mniej więcej równe, i oczekuje się, że fala 5 będzie wydłużona, to jej zasięg można wyliczyć mierząc odległość od dna fali pierwszej do szczytu fali trzeciej, mnożąc ją następnie przez 1.618 i dodając uzyskany wynik do poziomu dna fali czwartej.

• W przypadku fal korygujących, w normalnym zygzaku 5-3-5 fala c ma często mniej więcej taką długość jak fala a.

• Innym sposobem zmierzenia długości fali c jest pomnożenie długości fali a przez 0.618 i odjęcie wyniku od dna fali a (przypadek hossy).

• W przypadku płaskiej korekty 3-3-5, gdzie fala b sięga szczytu fali a lub go przekracza, fala c będzie miała długość około 1.618 fali a.

• W trójkącie symetrycznym relacja każdej fali do poprzedniej fali wynosi 0.618.

Liczby Fibonacciego i czas

Na bazie liczb Fibonacciego możemy także wyznaczyć zasięg czasowy poszczególnych fal. Możemy po prostu liczyć zasięgi dniowe poszczególnych fal, które powinny składać się z poszczególnych liczb ciągu Fibonacciego. Drugim sposobem jest wyznaczanie stref czasowych bazujących na ciągu Fibonacciego, które powinny pomóc w określeniu punktów zwrotnych na indeksie, a więc punktów rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych fal wyższego stopnia. Kolejnym sposobem wyznaczenia czasu trwania fal jest pomnożenie poprzednich fal (konkretnie ich czasu trwania) przez odpowiedni współczynnik Fibonacciego, w celu wyznaczenia zasięgu kolejnej fali. Pamiętajmy, że czas nie jest najważniejszym aspektem w teorii fal Elliota.

Reguły pochodne

(a) Fale impulsu

W ramach każdego ruchu złożonego z pięciu fal obowiązują trzy podstawowe reguły:

• Fala czwarta nie schodzi poniżej szczytu fali pierwszej,

• Fala trzecia jest często najdłuższą, ale nigdy najkrótszą spośród pięciu fal składających się na dany ruch cen,

• Dwie z trzech fal impulsu są sobie równe pod względem długości.

(b) Fale korygujące

Odnośnie fal korygujących Elliott zaprezentował występowanie trzech podstawowych zasad:

• Żadna formacja A-B-C nigdy nie znosi całkowicie poprzedniej formacji pięciofalowej tego samego stopnie,

• Każda korekta będzie, co najmniej równa pod względem wielkości i czasu trwania wszystkim poprzedzającym je korektom niższego stopnia,

• Każda korekta wraca zazwyczaj do zakresu cen fali korygującej niższego stopnia – to znaczy fali drugiej lub czwartej.

Fale korygujące

Zwróćmy teraz uwagę na fale korygujące. Są one na ogół mniej wyraźnie ukształtowane i co za tym idzie, trudniejsze do rozpoznania i przewidywania. Jedno jednak wiadomo na pewno, a mianowicie to, że fale te nigdy nie składają się z pięciu fal (z wyjątkiem trójkątów).

(a) Zygzaki

Zygzak jest podstawową falą korekty regularnej składającą się z trzech fal, ukształtowaną w kierunku przeciwnym do głównego trendu. Fale A i C w zygzaku składają się z pięciu fal, a fala B z trzech. Fala korygująca w postaci zygzaka jest zatem formacją 5-3-5. Typowy zygzak polega na tym, że środkowa fala B nie dochodzi do początku fali A, natomiast fala C wyraźnie wykracza poza jej koniec.

(b) Korekty złożone

Korekta złożona polega na tym, że rynek wydłuża korektę łącząc ze sobą przynajmniej dwie formacje korygujące. Połączyć się może dowolna liczba formacji, a jedynym warunkiem, jaki musi spełnić powstająca wówczas formacja złożona jest to, by każda formacja A-B-C oddzielona była od następnej inną formacją A-B-C. Ta formacja pośrednicząca nazywana jest zazwyczaj falą X.

(c) Korekty płaskie

Podstawowy kształt korekty może jednak zostać załamany. Odchylenia od niej wiążą się z tym, iż fala A często składa się tylko z trzech fal, w rezultacie czego powstaje formacja 3-3-5. Fala występująca po takiej skróconej fali A zazwyczaj jest bardzo silna – tak bardzo, że sięga co najmniej poziomu, na którym rozpoczęła się fala A. Elliott znalazł trzy możliwe formacje 3-3-5. Nazwał je korektą płaską regularną, płaską korektą nieregularną oraz korektą „w biegu”.

Podczas płaskiej korekty regularnej fala B wynosi ceny na powrót do poziomu, na którym rozpoczęła się fala A, zaś następna fala C sprowadza je znów do poziomu, na którym fala A się zakończyła. Ceny oscylują w pewnym zakresie po czym trend jest kontynuowany.

W ramach płaskiej korekty nieregularnej mogą się pojawić dwa różne warianty: w pierwszym fala B może wynieść ceny powyżej poziomu, na którym rozpoczęła się fala A; w drugim fala C może zakończyć się znacznie powyżej dna fali A lub zejść znacznie poniżej jej dna.

(d) Korekty w biegu

W skrajnych przypadkach występuje stosunkowo rzadka korekta „w biegu” (zwana też korektą pędzącą. Fala B wyraźnie wykracza tu ponad poziom punktu wyjścia fali A i również fala C kończy się powyżej tego poziomu.

(e) Trójkąty

Trójkąty pojawiają się zazwyczaj w czwartej fali i poprzedzają ostatni ruch zgodny z kierunkiem głównego trendu. Mogą pojawić się również w fali b podczas korekty a-b-c. W przypadku trendu wzrostowego można zatem powiedzieć, że trójkąty zapowiadają zarówno hossę jak i bessę. Hossę, ponieważ wskazują na kontynuację trendu, ale także bessę, ponieważ po jeszcze jednym ruchu w górę ceny prawdopodobnie osiągną swój szczyt. Trójkąt na gruncie teorii Elliotta jest formacją konsolidacji w trendzie bocznym, która dzieli się na pięć fal liczących po trzy fale niższego stopnie. Elliottt wyróżnia cztery rodzaje trójkątów: wznoszące się, opadające, symetryczne i rozszerzające się.

Teoria Elliotta mówi, że spodziewany ruch cen po wyjściu z trójkąta powinien mieć długość najszerszej części trójkąta (wysokości). Natomiast momentem zakończenia (czas) ostatniej, piątej fali jest często miejsce przecięcia się dwóch zbiegających się linii trendu wyznaczających trójkąt.

Komplikacje wewnątrz teorii

(a) Odchylenia w piątej fali: załamania i wydłużenia

Pierwszym rodzajem odchyleń badanych przez Elliotta były przypadki dotyczące piątej fali głównego ruchu cen. Podstawowy schemat sugeruje, że piąta fala wykracza poza koniec trzeciej fali tego samego stopnia. W praktyce jednak piąta fala może albo nie sięgnąć końca fali trzeciej, albo wydłużyć się w postaci dodatkowego dynamicznego pięciofalowego impulsu.

(b) Konsekwencje załamania lub wydłużenia fali

Załamanie lub wydłużenie się fal stanowi bardzo wyraźną wskazówkę na temat zachowania się rynku w przyszłości. Załamanie się fali piątej jest oczywiście oznaką wielkiej słabości rynku w końcowej fazie wzrostów lub wielkiej siły rynku w końcowej fazie bessy.

Spadki występujące po załamaniu się piątej fali hossy będą zatem bardzo gwałtowne, podobnie jak wzrosty następujące po wydłużeniu się piątej fali bessy.

(c) Piąte fale w postaci ukośnych trójkątów

Elliott stwierdził także, że czasami piąte fale są ukośnie położonymi trójkątami. Formacja taka składa się z pięciu fal, każda z tych fal jest ruchem trzyfazowym, a czwarta fala może zejść poniżej szczytu fali pierwszej. Formacja ta jest stosunkowo rzadka, ale zawsze następuje po niej gwałtowny ruch cen w kierunku przeciwnym do nachylenia trójkąta.

Procentowe relacje pomiędzy ruchami cen

(d) Wymienione wcześniej współczynniki Fibonacciego pomagają określić zasięg ruchu cen zarówno w falach impulsu, jak i w falach korygujących. Najczęściej używane współczynniki to 61.8% (zazwyczaj zaokrąglane do 62%), 38% i 50 %. Z teorii Dowa pamiętamy, że rynek zazwyczaj znosi poprzedni ruch cen o określoną wielkość, spośród których najbardziej znane to 33%, 50% i 67%. Ciąg Fibonacciego pozwala na udoskonalenie tych współczynników. W silnym trendzie minimalne zniesienie wynosi zwykle 38%. W słabszym trendzie obejmuje maksymalnie 62%. Zniesienia z teorii Dowa są także możliwe do wyliczenia z teorii Elliotta. 1/1=100%,1/2=50% i 2/3=67% .

Reguła zmienności

Elliott twierdził, że podstawowym elementem teorii fal jest „reguła zmienności”. Oznacza to, że hossa i bessa występują na przemian. Uważał również, że kolejne formacje korygujące będą od siebie różne. A zatem w pięciofalowym ruchu cen fala druga będzie się różnić od fali czwartej zarówno pod względem rodzaju, jak i stopnia złożoności. I tak oto na przykład po zygzaku może się pojawić korekta płaska, a po prostej korekta złożona, składająca się z co najmniej dwóch formacji trzyfalowych. Ową tendencję do zmienności należy traktować raczej jako pewną tendencję, niż jako niepodważalną regułę.

Zarzuty wobec teorii Elliota

(a) Nie ma satysfakcjonującego wytłumaczenia schematu 5-3. Elliot uważał, że jest to „prawo natury”. Niestety - pomimo faktu, że liczby te pochodzą z ciągu Fibonacciego - schemat 5-3 nie pojawia się w przyrodzie jako zjawisko regularne.

(b) Spójność schematu 5-3 dla każdego pełnego cyklu hossy/bessy daje się utrzymać tylko dzięki zastosowaniu pojęć fali załamanej i nieregularnych korekt. Wskazywałoby to na brak jednoczącej podstawy tej koncepcji.

(c) Złożoność fal Elliotta (w szczególności, jeśli chodzi o wydłużenia i korekty złożone) oznacza, że przewidywanie przyszłego ruchu cen w praktyce często okazuje się wręcz niemożliwe. Można wyodrębnić pewne alternatywy (czyli prawdopodobieństwa) wiedząc, że wszelki obrót sprawy znajdzie swoje uzasadnienie w teorii Elliotta, ale trudno na jej gruncie o dokładne prognozy przed samym ruchem cen.

(d) Teorię tę trudno stosować z równym powodzeniem do analizy wszystkich rynków (rynki towarowe i walutowe, trochę inne zasady).

(e) Kolejny problem polega na tym, że teoria fal sugeruje, że rynek zawsze będzie zwyżkował. Każda fala wzrostowa jest zawsze częścią większej fali wzrostowej, a wszystkie korekty zakończą się powyżej punktu wyjścia fali pierwszej poprzedniej hossy. Wniosek taki zakłada, że systemy dynamiczne rozrastają się, ale nie podlegają zmianom, co kłóci się z podstawowymi zasadami naturalnego rozwoju.