ETF jako atrakcyjna forma inwestowania

ETF, czyli Exchange-Traded Fund oznacza instrument bardzo atrakcyjny dla inwestorów, charakteryzujący się dużą dynamiką wzrostu rynku. ETF jest bardzo podobny do tradycyjnego funduszu inwestycyjnego, którego jednostki są notowane na giełdzie. ETF-y umożliwiają inwestowanie w indeksy giełdowe, indeksy obligacji oraz surowce i indeksy składające się z koszyka surowców.

Od tradycyjnych funduszy różni się przede wszystkim czterema cechami. Po pierwsze, jest zarządzany pasywnie, czyli wiernie odzwierciedla zmiany cen konkretnej grupy aktywów. Po wtóre charakteryzuje się niższymi niż w tradycyjnych funduszach kosztami związanymi z inwestowaniem (brak opłat dystrybucyjnych, a opłaty za zarządzanie sięgają zaledwie kilka dziesiątych procent). Kolejną znamienną cechą ETF-a jest fakt, iż portfel takiego instrumentu jest bardzo precyzyjnie określony. Jeśli mamy do czynienia z ETF-em na określony indeks giełdowy, to w jego portfelu znajdują się wyłącznie aktywa wchodzące w jego skład lub instrumenty wiernie odzwierciedlające zmiany tego indeksu. Fundusze akcji czy obligacji mogą zaś w swych portfelach mieć taki zestaw papierów, którego wartość może zmieniać się w zupełnie nieoczekiwany sposób. Po czwarte wreszcie, inwestycja w ETF charakteryzuje się bardzo wysoką płynnością. Ich jednostki są notowane na giełdach i można je sprzedawać i kupować w dowolnym momencie każdego dnia po bieżącej cenie rynkowej. Inwestorzy posiadający jednostki funduszy ETF lub zamierzający je nabyć mogą to zrobić w każdym momencie, co nie jest możliwe w przypadku jednostek tradycyjnych funduszy inwestycyjnych, które są wyceniane najwyżej raz dziennie (w przypadku funduszy otwartych), zaś faktyczna realizacja zlecenia nabycia lub odkupienia jednostek uczestnictwa następuje zazwyczaj po kilku dniach (co - w przypadku np. funduszy akcji - jest istotną wadą przy bardzo zmiennym rynku). Odpowiedni poziom płynności zapewniają - tak jak ma to miejsce w przypadku innych instrumentów finansowych notowanych na giełdowym parkiecie - animatorzy.

Historia ETF-ów na światowych rynkach liczy zaledwie 21 lat, ale ich rozwój jest niezwykle dynamiczny i notuje przyrost o ponad 20 proc. rocznie. Na koniec czerwca 2012 r. na świecie funkcjonowały 3253 fundusze typu ETF. Tytuły uczestnictwa funduszy ETF notowane są na ok. 50 giełdach w ponad 40 krajach. Najwięcej instrumentów finansowych typu ETF jest obecnych w Ameryce Północnej na parkietach NYSE Euronext (US) (platforma NYSE Arca), Mexican Exchange i TMX Group (głównie giełda w Toronto), w Europie na London Stock Exchange Group (giełdy w Londynie i Mediolanie), Boerse Stuttgart (giełda w Stuttgarcie), Deutsche Boerse (giełda we Frankfurcie) i na NYSE Euronext Europe (giełdy w Paryżu, Amsterdamie, Brukseli i Lizbonie), zaś w Azji na Korea Exchange i Tokyo Stock Exchange.

Łączne aktywa funduszy ETF na świecie wynosiły w końcu czerwca 2012 r. blisko półtora biliona dolarów (1498,7 mld USD). ETF-y są tworzone przez firmy inwestycyjne, tzw. sponsorów emisji. Sponsor określa cel inwestycyjny funduszu, a następnie poszukuje instytucji finansowych, które posiadają instrumenty wchodzące w skład tego indeksu. Instytucje deponują wymienione instrumenty i w zamian otrzymują jednostki ETF-u. Oczywiście zakup jednostek przez instytucje finansowe jest możliwy również za gotówkę lub inne papiery wartościowe.

W Polsce mamy obecnie jedynie trzy instrumenty - Lyxor ETF WIG20 (odwzorowuje indeks WIG20), Lyxor ETF S&P 500 (odwzorowuje indeks S&P 500) i Lyxor ETF DAX (odwzorowuje indeks DAX). Niestety wciąż nieosiągalna jest natomiast inwestycja w WIG, najstarszy i obejmujący największą liczbą spółek indeks giełdowy. Równie trudno jest zainwestować we wskaźniki największych giełd europejskich, amerykańskich, nie mówiąc już o tych bardziej egzotycznych oraz rynkach większości surowców.

Inwestowanie w fundusze ETF na polskim rynku finansowym jest obecnie możliwe w następujący sposób:

1. Bezpośrednio - na GPW w Warszawie za pośrednictwem krajowych domów maklerskich oraz poprzez inwestycje na zagranicznych giełdach papierów wartościowych, na których notowane są te instrumenty finansowe (za pośrednictwem domów maklerskich i platform inwestycyjnych posiadających w swojej ofercie tego rodzaju usługę);

2. Pośrednio - poprzez nabycie jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych lub specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych bądź certyfikatów inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych zamkniętych posiadających w swoim portfelu ETF-y, poprzez nabycie polis inwestycyjnych powiązanych z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi, które posiadają w swoim portfelu ETF-y lub poprzez nabycie instrumentu strukturyzowanego, który posiada ekspozycję na określony ETF.

Patrząc na mnogość ETF-ów na innych rynkach pozostaje mieć nadzieję, iż rodzimy rynek będzie podążał śladami tym „bardziej doświadczonych”. Trudno liczyć, że w krótkim czasie pojawią się masowo tego typu produkty tworzone specjalnie na potrzeby polskich inwestorów. Można jednak spodziewać się, że biura maklerskie i instytucje finansowe wkrótce umożliwią nam szerszy dostęp do tych instrumentów.