Notowania ciągłe

Notowania ciągłe to najdłuższy etap obrotu giełdowego w systemie notowań ciągłych. W tej fazie kupujący i sprzedający składają zlecenia, które realizowane są na bieżąco – gdy tylko natrafią na zlecenie przeciwne, odpowiadające ustalonej cenie. W przeciwnym wypadku lądują w arkuszu zleceń i czekają aż znajdzie się ktoś, kto zaoferuje odpowiednią sumę. Przy realizacji transakcji obowiązują dwa priorytety – cena i czas złożenia zlecenia. Tak więc w przypadku dwóch zleceń o takiej samej cenie pierwsze zostanie zrealizowane to, które złożone zostało wcześniej.

Notowania ciągłe rozpoczynają się i kończą określeniem kursu otwarcia. Zaistnieć może sytuacja, w której niemożliwe jest określenie kursu otwarcia, a zdarzyć się tak może z kilku powodów:

• Brak zleceń w arkuszu;
• Wystąpienie wyłącznie zleceń kupna albo sprzedaży;
• Najwyższy limit ceny kupna jest niższy od najniższego limitu ceny sprzedaży;
• Przy określeniu kursu otwarcia lub zamknięcia kurs wykracza poza dopuszczalne wahania;
• Wystąpienie wyłącznie zleceń kupna bez limitu ceny bądź wystąpienie wyłącznie zleceń sprzedaży bez limitu ceny.

W przypadku trzech pierwszych zdarzeń za kurs otwarcia przyjmuje się kurs z pierwszej transakcji zrealizowanej podczas sesji. W przypadku kursu zamknięcia jest to kurs z ostatniej transakcji na danej sesji. Możliwa jest także sytuacja w której nie zawarto żadnych transakcji w danym dniu. W takim przypadku kursu otwarcia i zamknięcia po prostu się nie określa.

Wystąpienie jednego z dwóch ostatnich przypadków skutkuje nieogłoszeniem kursu otwarcia lub zamknięcia. Rozpoczyna się natomiast tzw. równoważenie rynku. W tym czasie można składać jeszcze dodatkowe zlecenia kupna lub sprzedaży albo modyfikować zlecenia wcześniej zawarte. Jeśli podczas tej dodatkowej fazy możliwe będzie ustalenie kursu mieszczącego się w dopuszczalnych widełkach wahań, równoważenie rynku uważa się za zakończone. Jednak jeśli i tym razem kurs otwarcia lub zamknięcia będzie niemożliwy do ustalenia, wtedy przewodniczący sesji może zmienić ograniczenia kursów wahań lub sam ogłosić tzw. nietransakcyjny kurs zamknięcia lub otwarcia, który równa się górnemu ograniczeniu wahań (w przypadku przewagi zleceń kupna) lub dolnemu ograniczeniu wahań (w przypadku przewagi zleceń sprzedaży).

Po rozpoczęciu notowań ciągłych transakcje realizowane po limicie ceny równym zleceniom oczekującym.

System notowań ciągłych jest alternatywą dla drugiego systemu – notowań jednolitych. Ten drugi ma kilka wad, które nie występują w przypadku notowań ciągłych. Można do nich zaliczyć  np. brak ciągłości w zawieraniu transakcji (tylko jeden lub dwa momenty, w których można to zrobić). Nie bez znaczenia jest również fakt promowania pasywnych postaw inwestorów, którzy często zmuszeni są do zawierania zleceń „po kursie dnia”.

Wojciech Kiermacz