KFK zagospodaruje nadwyżki środków?

Kilkaset milionów złotych do dyspozycji posiada wciąż Krajowy Fundusz Kapitałowy S.A. Można zapytać, czy możliwe jest – a jeśli tak, to na jakich zasadach – współdziałanie KFK S.A. z OFE i TFI?

Nie do końca wiadomo, jak wiele gotówki przygotowanej na ciężkie czasy (lub świetne okazje biznesowe) posiadają polskie fundusze. Nie wystarczy tu bynajmniej wiedza na temat inwestycji portfelowych rodzimych TFI tudzież funduszy private equity i venture capital.

Oszacowując rozmiary zjawiska, przyjrzyjmy się pieniądzom gromadzonym na depozytach i bankowych papierach wartościowych przez Otwarte Fundusze Emerytalne. Według danych KNF jest to prawie 19 mld zł – o połowę więcej niż rok temu.

Ta gotówka, jak wspomnieliśmy, zasadniczo po prostu „leży”. Tymczasem dzięki nawiązaniu współpracy z KFK S.A. – pierwszym polskim funduszem funduszy venture capital / private equity – mogłaby ona wesprzeć rozwój przedsiębiorstw nastawionych na innowację. Układ jest prosty – KFK podejmuje część ryzyka, o ile menedżer zarządzający spełni uprzednio określone kryteria.

Istotą działalności KFK jest wsparcie finansowe podmiotów, które inwestują w inne przedsiębiorstwa – zazwyczaj małe lub średnie, niepubliczne, nastawione na nowoczesne technologie i prowadzące intensywną działalność badawczo-rozwojową. To jeden ze sposobów na rozwiązanie starego i stałego problemu, jakim jest rozmijanie się oczekiwań początkujących przedsiębiorców (szukających kapitału) i inwestorów (obawiających się ryzykownych przedsięwzięć). KFK jest zorganizowany tak, by wsparcie z jego strony ograniczało ryzyko przypadające na podmioty venture capital / private equity. Należy mieć na uwadze, że KFK nie inwestuje bezpośrednio w przedsiębiorstwa, ale właśnie w fundusze.

Fundusz, który chce skorzystać z pomocy KFK, powinien uprzednio zgromadzić minimum 50 proc. kapitału, który jest niezbędny do inwestycji lub powołania nowego funduszu. Drugą połowę może pokryć KFK. Ten zaś ma do dyspozycji przynajmniej następujące środki: 53,4 mln zł z budżetu, 180 mln zł z umowy o dofinansowanie (z POIG) projektu „Wspieranie funduszy kapitału podwyższonego ryzyka” oraz 53 mln CHF ze Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy.

Jak dotąd, połączone wsparcie ze strony KFK oraz funduszy venture capital / private equity otrzymało trzydziestu przedsiębiorców. Funduszy, które podjęły współpracę z KFK, jest 15, ale na razie tylko 8 z nich ma w portfelach spółki, które otrzymały wsparcie z KFK. Są to BBI Seed Fund, Helix Ventures Partners, GPW I, Innovation Nest, Assets Management Black Lion, Skyline Venture, Internet Ventures i Venture Capital Status.

Może się wydawać, że to niewiele. Przyczyną są liczne warunki, które muszą spełnić przedsiębiorstwa. Ocena projektów zajmuje dużo czasu. Co więcej, istnieją pewne ograniczenia, np. limit inwestycji na jedno przedsiębiorstwo to 1,5 mln EUR, maksymalny poziom finansowania dłużnego wynosi 30 proc., trzeba też mieć na uwadze, że wielu sektorów ten rodzaj pomocy nie dotyczy. Chodzi np. o dużą część przemysłu ciężkiego i lekkiego, spółki finansowe, handlowe itd. Przedsięwzięcie jest nastawione stricte na podmioty innowacyjne, rozwijające nowe technologie, prowadzące istotne badania – nie chodzi o wspieranie dowolnych firm.

Regulacje wynikają z prawa unijnego i krajowego, przy czym w sytuacji, w której regulacje krajowe są ściślejsze i surowsze niż to, co dopuszcza Unia, istnieje możliwość zmiany na korzyść przedsiębiorcy ubiegającego się o dofinansowanie.

– Polska znajduje się na 44-tym miejscu w rankingu The Global Innovation Index i wciąż nam jest daleko do czołówki – mówi Andrzej Zając, prezes zarządu Midven S.A. Uważa on, że wspieranie innowacyjności przez fundusze TFI i OFE byłoby bardzo korzystne dla zmiany tej sytuacji.

Problem w tym, że OFE i otwarte fundusze inwestycyjne mogą angażować środki jedynie w spółki publiczne (notowane na GPW lub NewConnect). Aby współpraca pomiędzy TFI i OFE a Krajowym Funduszem Kapitałowym mogła ruszyć, niezbędne byłoby dokonanie zmiany pewnych przepisów prawnych, które obecnie funkcjonują.

Kamil Kiermacz

(na podst. materiałów Midven S.A.)