Jastrzębiej Radzie potrzebny sokoli wzrok

Rada Polityki Pieniężnej wyraźnie zaostrzyła ton, wskazując na możliwość podniesienia stóp procentowych. Dała tym dowód, że wierzy w siłę gospodarki. Wiara ta musi jednak być oparta na równie silnych podstawach.

Rada Polityki Pieniężnej wyraźnie zaostrzyła ton, wskazując na możliwość podniesienia stóp procentowych. Dała tym dowód, że wierzy w siłę gospodarki. Wiara ta musi jednak być oparta na równie silnych podstawach.

Kwietniowe posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej przyniosło, zgodnie z oczekiwaniami, decyzję o pozostawieniu stóp procentowych na niezmienionym poziomie. Usłyszeliśmy jednak deklarację jednoznacznie wskazującą na rosnące prawdopodobieństwo zaostrzenia polityki pieniężnej. To pierwsze od dłuższego czasu tak stanowcze postawienie sprawy. Podstawowa stopa procentowa trzymana jest na wysokości 4,5 proc. od czerwca 2011 roku. Trzeba też przypomnieć, że ten poziom to konsekwencja cyklu zaostrzania polityki pieniężnej, zapoczątkowanego w styczniu 2011 roku, gdy stopa została podniesiona z 3,5 do 3,75 proc. Teraz może się okazać, że trwający dziesięć miesięcy okres „zamrożenia” stóp był jedynie przystankiem w ramach tego wciąż trwającego cyklu.

Trudno nie zgodzić się więc z oceną prezesa NBP Marka Belki, że polski bank centralny należy do nielicznych instytucji prowadzących normalną politykę pieniężną w nienormalnych czasach. Tę normalność wymuszały dwa główne czynniki: wysoka inflacja i bardzo dobra kondycja polskiej gospodarki. Do tej pory oba wykazywały tendencję zwyżkową lub utrzymywały się zgodnie na wysokim poziomie. W najbliższym czasie możemy mieć jednak do czynienia z sytuacją, gdy inflacja pozostanie wysoka, a tempo wzrostu gospodarczego zacznie wyraźnie się zmniejszać. Należy zwrócić uwagę, że jednocześnie w komunikacie po posiedzeniu pojawiła się też bardzo istotna deklaracja mówiąca, że RPP będzie większą wagę przykładała do obserwacji danych gospodarczych niż do informacji o bieżącej inflacji. W kontekście wysokiej inflacji i słabnącej gospodarki jastrzębi ton wypowiedzi Rady trudno jednoznacznie zinterpretować. Gdyby wspomnianą deklarację odczytywać wprost, można by oczekiwać wręcz utrzymania stóp z sugestią ich obniżania, gdyby spowolnienie gospodarcze okazało się groźne. Jeśli konkluzja Rady okazała się odmienna, można przypuszczać, że opiera się na założeniu, że inflacja powoli zacznie łagodnieć, a gospodarka nie doświadczy poważniejszej dekoniunktury i niebawem wróci na ścieżkę szybszego wzrostu. To ostatnie założenie obarczone jest jednak sporym ryzykiem.

Prawdopodobnie ze względu na to ryzyko, precyzyjnie określono, jakie parametry makroekonomiczne będą monitorowane i brane pod uwagę przy decyzjach w sprawie stóp. Należą do nich: produkcja przemysłowa i budowlano-montażowa, sprzedaż detaliczna, płace i sytuacja na rynku pracy. Dokonując przeglądu tych parametrów, trudno doszukać się przesłanek przemawiających za podwyżką stóp procentowych. W ostatnich miesiącach imponująco wygląda jedynie produkcja budowlano-montażowa, której dynamika od listopada ubiegłego roku systematycznie przekracza kilkanaście procent (w styczniu 2012 roku sięgnęła ponad 32 proc., w lutym wyhamowała do 12 proc.). Trzeba jednak pamiętać, że w tym przypadku mamy do czynienia z jednej strony ze statystycznym efektem niskiej bazy po załamaniu w pierwszym kwartale 2010 roku, z drugiej zaś z przyspieszeniem związanym z przygotowaniami do Euro 2012.

Produkcja przemysłowa od czerwca 2010 roku zwalnia tempo wzrostu. Po próbach przełamania tej tendencji w drugiej połowie ubiegłego roku, w lutym widoczny jest nawrót osłabienia. Tu także na niekorzyść działać będą zjawiska sezonowe (często w okresie od maja do lipca tempo wzrostu produkcji w przemyśle spada).

Dynamika wzrostu wynagrodzeń od listopada 2011 roku sięga 4,3-4,4 proc. (za wyjątkiem jednorazowego skoku w styczniu 2012 roku o 8,1 proc.) i jest o jeden punkt procentowy niższa niż w okresie od kwietnia do października 2011 roku. W ujęciu realnym, czyli po uwzględnieniu inflacji, Polacy nie odczuwają poprawy w swych portfelach. W tym kontekście nieźle wciąż wygląda sprzedaż detaliczna, która w styczniu i lutym rosła w tempie 9-10 proc. Jego utrzymanie w najbliższych miesiącach wydaje się jednak mało prawdopodobne.

Wiele do życzenia pozostawia sytuacja na rynku pracy. W lutym stopa bezrobocia wzrosła do 13,5 proc., czyli do poziomu najwyższego od kwietnia 2007 roku, a niekorzystna tendencja w tym zakresie utrzymuje się nieprzerwanie od czterech miesięcy. Od siedmiu miesięcy rośnie liczba zarejestrowanych bezrobotnych, a przyrost nowych miejsc pracy w przemyśle nie przekracza od dłuższego czasu 2-3 tys. miesięcznie. W lutym tego roku przybyło jedynie 500 miejsc pracy, najmniej od prawie dwóch lat.

Wszystko wskazuje na to, że członkowie Rady Polityki Pieniężnej w najbliższych miesiącach nie doczekają się sygnału do podwyżki stóp ze strony przyjętych przez siebie parametrów. Wiele zależeć może jednak od tych „tradycyjnych”, czyli inflacji i tempa wzrostu PKB. Jeśli wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych nadal utrzyma się na wysokim poziomie, a pierwszy kwartał nie da niepokojących sygnałów spowolnienia gospodarki, trudno będzie przewidzieć wynik kolejnych głosowań Rady Polityki Pieniężnej. Podobnie, jak trudno będzie Radzie podjąć ryzykowną decyzję o podwyżce stóp.


Roman Przasnyski, Open Finance