Naukowcy przerwali odwiert

Ekipa brytyjskich naukowców, pracująca na Antarktydzie, przerwała tymczasowo wiercenia pokrywy lodowej, pod którą skrywa się jezioro Ellswortha. Na drodze stanęły kłopoty techniczne. Po dwóch tygodniach wierceń przy wykorzystaniu gorącej wody okazało się, że uczeni mają kłopot z wywierceniem drugiego szybu (plan był taki, że powstaną dwa szyby, które połączą się na głębokości 300 metrów). Problem pojawił się, gdy zawiódł tzw. warystor - niewielki, ale bardzo istotny element, część bojlera gotującego wodę, która jest używana przy wierceniu. Prace zostały wstrzymane w oczekiwaniu na część wymienną.

Jezioro Ellswortha znajduje się pod lodem grubym na 3,2 kilometra. Naukowcy uważają, że od kilkuset tysięcy lat nie ma ono kontaktu z powierzchnią. To bardzo istotny fakt, ponieważ oznaczałoby to, że w jeziorze funkcjonuje bardzo specyficzny ekosystem. Dotąd jezioro badane było przez geofizyków, stosowano m.in. metody sejsmologiczne i obserwacje radarowe. Wiadomo, że poprzez sieć rzeczną jezioro jest połączone z innymi antarktycznymi jeziorami pokrytymi warstwą lodu. Teraz ambicją uczonych jest dowiercenie się do jeziora. Przy tego typu badaniach niezwykle istotne jest to, by w żaden sposób nie zanieczyścić wody w zbiorniku bakteriami, roślinami czy chemikaliami z zewnątrz. Stąd też ogromny nacisk kładzie się na precyzję i sterylność.

Badane przez Brytyjczyków jezioro ma 10 kilometrów długości i prawdopodobnie głębokie jest na ok. 150 metrów. Odkryte zostało w roku 1996 przez prof. Martina Siegerta. Nadana mu nazwa odnosi się do nazwiska Lincolna Ellswortha (1880 - 1951), amerykańskiego lotnika i polarnika, który w roku 1926 przeleciał sterowcem nad biegunem północnym. Obecnie uczeni posiadają wiedzę na temat 387 jezior antarktycznych skrytych pod lodem. Jednym z najbardziej znanych jest jezioro Wostok, nad którym powstała rosyjska stacja badawcza Wostok. Jeziora istniejące pod lodem nie zamarzają dzięki temu, że warstwa lodu wywiera wysokie ciśnienie, pomocne może być także działające od dołu ciepło geotermalne.

Kamil Kiermacz