Wyspy autentycznych fikcji

W Centrum im. Ludwika Zamenhofa w Białymstoku trwa wystawa prac Grzegorza Przyborka zatytułowana "Wyspy fotografii - przestrzenie oznaczone", odbywająca się w ramach Białystok Interphoto Festival. Grzegorz Przyborek to artysta urodzony w 1948 w Łodzi, zajmujący się fotografią, rysunkiem, rzeźbą oraz instalacjami. Jest też teoretykiem i wybitnym pedagogiem, a spod jego ręki wyszło już kilka pokoleń wybitnych polskich twórców. Przyborek jest absolwentem PWSSP w Łodzi (od 1996 roku ASP). Dyplom zdobył w 1974 roku, a rok później  rozpoczął pracę na wspomnianej uczelni. Prowadzi tam także Pracownię Fotografii Użytkowej. Grzegorz Przyborek wykłada również na ASP w Poznaniu.

Dorobek artystyczny Przyborka w zakresie rysunku, rzeźby czy fotografii jest naprawdę bogaty. Na uwagę na pewno zasługuje pochodząca z końca lat 70-tych paradokumentalna seria „Piotrkowska”, czy też powstałe w latach 80-tych poetyckie serie, wykorzystujące technikę kolażu, jak „Pejzaż intymny” czy „Przedmioty i obrazy”. Jedną z jego ciekawszych realizacji była też instalacja „Styczeń, luty, marzec....”, którą artysta zaprezentował podczas wystawy „Polska fotografia intermedialna".

Na początku twórczość Przyborka miała charakter paradokumentalny, jednakże w latach 90-tych jej charakter nieco się zmienił. Ważną rolę zaczął odgrywać bowiem sam sposób fotografowania.  W pracach Grzegorza Przyborka zaczęły się pojawiać nowe elementy, a mianowicie surrealizm i konceptualizm. Artysta zaczął także wykorzystywać złudzenia optyczne, a także łączył fotografię z innymi dziedzinami sztuki, np. z instalacją. Często na jej potrzeby tworzył złożone scenografie, w których pojawiały się przedmioty codziennego użytku, rośliny, kamienie a nawet rysunki i grafiki (również komputerowe). W tym czasie powstała m.in. seria „Hotel Europa”, która okazała się bardzo osobistą analizą ówczesnych wydarzeń politycznych oraz wyznaniem wiary w możliwość duchowego ocalenia sztuki i świata. Warto też wspomnieć o powstałej w 1996 roku serii „Thanatos”, obrazującej znaki śmierci w formie przestrzennych rzeźb prezentowanych razem z fotografiami.

W Centrum im. Ludwika Zamenhofa zobaczyć można aktualnie fotografie, rysunki i obiekty wykonane przez artystę. Jak twierdzi sam Przyborek to jednak fotografia pozwala mu działać w rzeczywistej przestrzeni i daje możliwość powołania do życia świata, który w obrazie fotograficznym istnieje niezależnie. Ponadto fotografia stwarza artyście możliwość balansowania między fikcją i rzeczywistością. Na wystawie oglądać można kilka najważniejszych prac twórcy pochodzących z lat 1990 – 2012. Każdy z cykli to osobna opowieść o przestrzeni. Często jest to zabawa wizualna, w której widz nakłaniany jest do poszukiwania prawdziwości sfotografowanych inscenizacji.

Agnieszka Nowakowska