Sam pośród miasta

W czwartek, 12 grudnia w Muzeum Śląskim w Katowicach zostanie otwarta wystawa prac jednego z najwybitniejszych grafików w Polsce a zarazem współtwórcy polskiej szkoły plakatu - Waldemara Świerzego. Na ekspozycji zaprezentowanych zostanie 100 spośród 250 plakatów, znajdujących się w zbiorach Muzeum Śląskiego, pochodzących z różnych okresów twórczości grafika, ilustratora i pedagoga. Wystawa jest hołdem złożonym światowej klasy artyście, który kilkanaście dni temu od nas odszedł. Będzie ją można oglądać do 2 lutego 2014 roku.

Waldemar Świerzy urodził się 9 września 1931 roku. Można powiedzieć, że do artystycznej czołówki twórca wszedł przebojem, albowiem ogromne uznanie zyskały jego dwa plakaty z lat 50-tych do filmów „Czerwona oberża" oraz „Bulwar zachodzącego słońca", które zresztą do dnia dzisiejszego zaliczane są światowej klasyki plakatu. Zrealizował również plakaty do filmu „Noce i dnie”, „Ostatni Cesarz”, „Sam pośród miasta” czy „Przełomy Missouri”. To on jako jeden z pierwszych wprowadził do plakatu elementy malarstwa. Czerpał inspiracje z pop-artu, później również w jego twórczości pojawiły się echa malarstwa gestu, abstrakcji lirycznej oraz secesji.

Waldemar Świerzy stworzył ponad półtora tysiąca plakatów oraz okładek książek i płyt. Był współtwórcą Polskiej Szkoły Plakatu, wykładał na uczelniach artystycznych w Poznaniu, Hawanie, Meksyku oraz w Hochschule der Kunste w Berlinie Zachodnim. Warto także wspomnieć o licznych sukcesach artysty na arenie międzynarodowej. W 1959 roku otrzymał on Grand Prix Toulouse Lautrec na Międzynarodowej Wystawie Plakatu Filmowego w Wersalu. Zdobył również nagrodę w konkursie plakatów filmowych magazynu „Hollywood Reporter" w Los Angeles, za prace do „Ziemi obiecanej" i „Psów wojny", a w listopadzie 2006 roku został odznaczony Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis".

Jednym z ostatnich przedsięwzięć, jakich podjął się artysta, było namalowanie „Nowego Pocztu Władców Polski”, czyli 52 współczesnych wizerunków władców, znanych dotychczas najlepiej z obrazów Matejki. Artysta podobizny władców Polski stworzył przy pomocy "komiksowej" kreski, stosując przy tym mocne, wyraziste kolory. Jak mówił sam Świerzy "Matejkowski poczet tak się przyjął, że dziś nie wyobrażamy sobie innego. A ja postanowiłem go sobie wyobrazić. Chciałem mieć na obrazach prawdziwych ludzi."

Prace Waldemara Świerzego zapraszały na najważniejsze filmy i spektakle. Realizował on głównie plakaty o tematyce kulturalnej, społecznej i sportowej, a najchętniej tworzył plakaty do imprez muzycznych. Artysta ma na swoim koncie liczne wystawy indywidualne w kilkudziesięciu krajach. Jego prace można podziwiać m.in. w Museum of Modern Art w Nowym Jorku, Ermitażu w Petersburgu, Musee de la Publicite w Paryżu, Institute of Contemporary Art w Londynie, Stedelijk Museum w Amsterdamie oraz Staatliche Musseen w Berlinie.

Za sprawą zbliżającej się wystawy prac Waldemara Świerzego w Muzeum Śląskim, poznać można bogaty dorobek artystyczny tego znakomitego plakacisty. Dzieła jego autorstwa, mimo ciągłej zmienności stylistycznej, są jednak bardzo charakterystyczne i łatwo rozpoznawalne. Na ekspozycji zobaczyć będzie można m.in. wspomniany wcześniej plakat do filmu „Czerwona oberża”, przedstawiający komiczną twarz Mnicha, granego przez Fernandela, „Bulwar zachodzącego słońca” czy „Ulica hańby”. Oprócz tego na wystawie zaprezentowane zostaną również prace z portretami muzyków, które przyniosły artyście międzynarodową sławę, w tym cykl wielkich postaci jazzu, m.in. Duka Ellingtona i Louisa Armstronga oraz plakat z wizerunkiem Jimmiego Hendrixa, który dość długo traktowany był jako plakat kultowy. Waldemar Świerzy twierdził nawet, że „niewydrukowany plakat to nie jest plakat. Można o nim mówić dopiero, gdy się go wydrukuje na papierze, wywiesi na ulicy i sprawdzi publicznie.”

Z pewnością większość z nas miała kontakt z twórczością Świerzego, choć pewnie niejednokrotnie nie zdawaliśmy sobie nawet z tego sprawy. Już od 12 grudnia w Muzeum Śląskim będziemy więc mogli zobaczyć kolekcję liczącą 100 prac jednego z mistrzów polskiej szkoły plakatu, pokazującą jego barwny świat wyobraźni.

Agnieszka Nowakowska