Zaproszeni do domu artysty

Andrzej Strumiłło - malarz, grafik, rzeźbiarz, fotograf, scenograf, pisarz, poeta oraz podróżnik. Do 23 marca w Muzeum Podlaskim w Białymstoku można oglądać różnorodne prace tego niezwykle interesującego i jednego z najbardziej uznanych polskich twórców. Wystawa w białostockim Ratuszu zorganizowana została z okazji 86 urodzin artysty.

Andrzej Strumiłło urodził się w 1927 roku w Wilnie. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi pod kierunkiem Władysława Strzemińskiego, a gdy uczelnia zmieniła profil na bardziej nastawiony na sztukę użytkową, przeniósł się do Krakowa, gdzie na Akademii Sztuk Pięknych w 1950 roku uzyskał dyplom. Zadebiutował w 1954 r. w Pekinie na wystawie w ramach wymiany kulturalnej.

Duży wpływ na jego twórczość wywarły nie tylko doświadczenia awangardy Władysława Strzemińskiego w czasie studiów w Łodzi, czy kolorystów z krakowskiej ASP, ale także liczne podróże. Warto też wspomnieć, że w latach 1982-1984 Strumiłło pełnił funkcję kierownika pracowni graficznej w Sekretariacie Generalnym ONZ. Po powrocie do Polski osiedlił się w Maćkowej Rudzie nad Czarną Hańczą, gdzie do dziś zajmuje się nie tylko pracą twórczą, ale też uprawą roli i hodowlą koni.

Strumiłło posiada bogaty i bardzo różnorodny dorobek artystyczny. Jest twórcą o ogromnej wyobraźni, a jego prace poruszają różne wątki - od poetycko-metaforycznych po abstrakcyjne. Początkowo w malarstwie podejmował tematykę charakterystyczną dla socrealizmu. Wówczas powstał np. obraz "Nasza ziemia", który odnosi się do przesiedlenia Polaków z Kresów Wschodnich na tereny Ziem Zachodnich i Północnych. Podczas pracy nad tym dziełem artyście pozowali ówcześni mieszkańcy wsi Krzyże.

W 1955 roku Andrzej Strumiłło wziął udział w Ogólnopolskiej Wystawie Młodej Plastyki "Przeciwko wojnie, przeciwko faszyzmowi". Jego "Portret podwójny" został wówczas wyróżniony nagrodą. Z tego okresu pochodzą też pierwsze ilustracje książkowe artysty. Jako ilustrator kształtował on świadomość artystyczną kilku pokoleń. Strumiłło tworzył ilustracje m.in. do dzieł takich autorów, jak Hans Christian Andersen, Antoni Czechow, Joseph Conrad, Jan Kochanowski czy Wisława Szymborska.

Późniejsza twórczość Strumiłły ukształtowana została przez liczne podróże po krajach azjatyckich, Europie i Ameryce Północnej. W trakcie wypraw do Chin Strumiłło poznał tajniki malarstwa tuszem. W czasie podróży tworzył rysunki reportażowe, malował również obrazy olejne a także fotografował. Strumiłło fotografią zaczął się interesować jeszcze w latach 40-tych. Podczas licznych wypraw artysta uprawiał fotografię reportażową, w latach 70-tych fotografię wykorzystywał w malarstwie wklejając na płótna wycinki z gazet i malując na fotoemulsji. Po powrocie do Polski powstały ważne w twórczości Strumiłły cykle malarskie: "Stosy" (1987) "Psalmy" (1988) i "Apokalipsa" (1993), charakteryzujące się ilustracyjnością i dramatyzmem podkreślonym za pomocą ciemnej palety barw i ekspresji linii. Artysta tworzył też liczne rysunki. Warto wspomnieć chociażby o powstałym w 1987 roku cyklu "Kamienie", oraz wykonanych w 1990 r. cyklach "Ołtarze" i "Kule". Strumiłło wydał też trzy tomy poezji: "Moje", "Jak" i "Ja. Poezje wybrane", a w 2008 roku ukazała się jego książka "Factum est". Razem z Miłoszem i Venclovą był również pomysłodawcą "Księgi Wielkiego Księstwa Litewskiego" - zbioru esejów dwudziestu autorów z Polski, Litwy i Białorusi odwołujących się do tradycji i dziedzictwa Księstwa Litewskiego.

Strumiłło jest laureatem licznych nagród i odznaczeń, m.in. Krzyża Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski, Krzyża Oficerskiego Orderu Odrodzenia Polski, Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski, nagrody ministra spraw zagranicznych. W 2005 roku został odznaczony przez ministra kultury i sztuki Złotym Medalem "Gloria Artis". Strumiłło brał udział w ogromnej liczbie ekspozycji indywidualnych i zbiorowych.

Andrzej Lechowski, dyrektor Muzeum Podlaskiego w Białymstoku podkreśla, że „gościć Andrzeja Strumiłłę to zaszczyt i naturalna powinność. Zaszczyt, bo artysta to wyśmienity, prezentujący swoją twórczość w prestiżowych salach muzeów i galerii. Gościć kogoś, kto bywał na całym świecie, i to nie jako turysta, kto w sposób twórczy, rozumny próbuje ten świat ogarnąć i potrafi w zwykły i ujmujący sposób to wyrazić, rodzi potrzebę szukania z nim kontaktu.” Razem z organizatorami wystawy zachęcamy więc Państwa do obejrzenia ekspozycji tego wszechstronnego artysty w Muzeum Podlaskim, który „w muzealnej galerii urządził swój dom i obdarowuje przybyłych gości tym co ma najcenniejszego – swoją twórczością”. Na ekspozycji zobaczyć można m.in. obrazy, rysunki i zdjęcia artysty. Nieco miejsca poświęcono też teatrowi i książce.

Agnieszka Nowakowska

Źródło: Muzeum Podlaskie w Białymstoku