Edward Hartwig - mistrz porannych mgieł

Od 4 marca na Zamku Królewskim w Warszawie można oglądać wystawę fotografii autorstwa Edwarda Hartwiga, jednego z najwybitniejszych światowych fotografików XX wieku, zatytułowaną "Zamglenia i kolory". Ekspozycja obejmuje 150 prac twórcy, które udostępnione zostały 10 lat po jego śmierci. Zdjęcia pochodzą ze zbiorów córki artysty - Danuty Saulewicz. Twórczość Hartwiga w Galerii Wystaw Czasowych Zamku Królewskiego będzie można oglądać do 30 marca.

Edward Hartwig uznawany jest za legendę polskiej fotografii. Urodził się 6 września 1909 roku w Moskwie. Całe swoje życie związał on z fotografią. Kontynuował rodzinną tradycję zapoczątkowaną przez ojca, Ludwika Hartwiga, właściciela renomowanego atelier fotograficznego, a także realizował własne artystyczne pasje związane z malarstwem, grafiką i teatrem.

Podczas rewolucji w 1917 roku rodzina Hartwigów straciła majątek i przeniosła się do Lublina. Edward uczęszczał do prywatnej szkoły malarstwa, chciał studiować na ASP. Fotografowanie rozpoczął w połowie lat 20. Wcześniej pomagał ojcu w pracy fotografa, przyjaźnił się z malarzami i deklarował, że to, co oni robili pędzlem, on próbował dokonać za pomocą aparatu. Na fotografiach z tego okresu, prezentujących często wiejskie pejzaże, przenikają się światło i cień.

Na początku lat trzydziestych Edward Hartwig przejął po ojcu pracownię przy ulicy Narutowicza 19 i razem z żoną Heleną – aktywną fotograficzką, członkinią ZPAF – prowadził własny zakład fotograficzny. W latach 1935-1937 odbył studia w Instytucie Grafiki w Wiedniu w pracowni prof. Rudolfa Kopitza. Dzięki wykształceniu i pasji artystycznej nie tylko wykorzystywał wszelkie możliwości, jakie dawała fotografia, ale także wyznaczał nowe trendy. Mimo braku dostępu do cyfrowych technik obróbki obrazu, tworzył prace, które łączyły elementy grafiki, malarstwa i fotografii. Potrafił w sposób niespotykany operować światłem.

Początkowo artysta oczarowany był fotografią Jana Bułhaka, co głównie miało związek z tematem krajobrazu ojczystego, który ów artysta bardzo często wykorzystywał. Hartwig tworzył fotografie nastrojowe i tajemnicze. Robił zdjęcia wczesnym rankiem, nie wykorzystując światła słonecznego. Zyskał wówczas przydomek "mglarza". Eksperymentował zarówno przy fotografowaniu, jak i przy obróbce odbitek. Zdjęcia traktował jako obraz fotograficzny, nie jako dokument.

9 września 1939 roku w czasie bombardowania Lublina, zniszczona została pracownia ojca, w której Edward  przechowywał swoje prace. W czasie wojny Hartwig mieszkał w Lublinie. W latach 1944-1946  przebywał w łagrze w Borowiczach. Po powrocie do kraju, przeniósł się do Warszawy, gdzie mieszkał do końca życia. Artysta zmarł 28 października 2003 roku.

Edward Hartwig był członkiem - założycielem ZPAP, członkiem FIAP i ZPAF a także wielu innych organizacji i towarzystw fotograficznych. O jego osiągnięciach artystycznych można by mówić bardzo długo, m.in. za całokształt twórczości odznaczony został Medalem Miasta Paryża, w 1960 roku otrzymał na igrzyskach w Rzymie medal olimpijski za fotografię sportową, a trzy lata temu odznaczony został Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Długa jest także lista ekspozycji, w których wziął udział. Jego prace prezentowane były na ponad 30 wystawach indywidualnych w kraju i za granicą oraz na niezliczonej ilości wystaw zbiorowych. Warto wspomnieć, że w roku 1975 w Padwie, jego fotografie wzięły udział w wystawie prac dziesięciu najwybitniejszych fotografików świata („10 Great Art. Photographers of FIAP”).

Wystawa "Zamglenia i kolory" na Zamku Królewskim w Warszawie prezentuje około 150 prac z różnych okresów życia artysty. Dzięki tej ekspozycji zobaczyć można, jak zmieniała się droga artystyczna twórcy, począwszy od prawie realizmu, przez grafikę, aż po impresjonizm i abstrakcjonizm. Polecamy Państwu tę wystawę, albowiem Edward Hartwig to najwybitniejszy polski artysta fotografik, mistrz obiektywu. Wyznaczał on nowe trendy, przesuwając granice wyobraźni i technicznych możliwości. Był twórcą poszukującym, tematów szukał wszędzie. Hartwig stworzył swój własny styl, w którym główną rolę odgrywało światło. Wywarł on ogromny wpływ na rozwój polskiej fotografii. Twórczość Edwarda Hartwiga wciąż stanowi źródło inspiracji dla kolejnych pokoleń artystów, a jego prace rozpoznawalne są nie tylko przez fachowców, ale także przez szerokie rzesze miłośników fotografii. Wystawę  można oglądać na Zamku Królewskim do 30 marca, a wstęp na nią jest bezpłatny.

 Agnieszka Nowakowska