Żywe kobierce na Zamku Królewskim

Kobierzec to jednostronna tkanina dekoracyjna z wzorem ornamentalnym, wykorzystywana przede wszystkim jako ozdoba ścienna. Kobierce stanowią charakterystyczny element dla kultury perskiej. Produkowane są też dzisiaj, głównie w krajach Bliskiego Wschodu. W Europie kobierce wytwarzane były na wzór tych wschodnich m.in. w Hiszpanii (XIII-XVIII w.), Anglii (XVI-XVIII w.) oraz Polsce - Mazowsze (XVI-XVIII w.) i Brody (połowa XVII w.).

Podstawowym surowcem wykorzystywanym do ich wyrabiania jest przędza z włókien pochodzenia roślinnego (np. bawełna) albo zwierzęcego (np. wełna i jedwab). Sama tkanina tworzona jest z osnowy i dwóch wątków. Kobierce wytwarza się w procesie tkania, poprzez przeplatanie nitek osnowy nitkami wątku oraz układanie między parami wątków węzłów tworzących wzór. Wykonanie kobierców jest niezwykle czasochłonne. Na jednym m² trzeba ułożyć od 10 do 400 tysięcy węzłów, w zależności od grubości nitek wątku i rodzaju węzłów. Duże kobierce wykonywane były przez kilka tkaczek nawet przez kilka lat.

W nawiązaniu do tego o czym pisaliśmy wyżej, chcielibyśmy polecić Państwu wystawę „Żywe kobierce w pałacu Pod Blachą”, którą od dziś można oglądać na Zamku Królewskim w Warszawie.

Zamek Królewski wraz z Fundacją Teresy Sahakian i we współpracy z Wyższą Szkołą Artystyczną zorganizował bowiem wystawę prac studentów wspomnianej uczelni, która gromadzi największą w Europie kolekcję kobierców wschodnich. Celem ekspozycji jest ich przedstawienie w zupełnie nowej formie. Do projektu, jak już wspomnieliśmy, zaproszono młodych artystów (studentów WSA), posiadających nowatorskie wizje i pomysły. W ten właśnie sposób organizatorzy ekspozycji chcą przybliżyć wszystkim nam kulturę Bliskiego Wschodu.

Wystawa kobierców wschodnich została stworzona przez Teresę Sahakian (1915 – 2007), ich znawczynię i kolekcjonerkę. Ekspozycja prezentuje jedynie część jej zbioru, obejmującego przeszło sześćset kobierców i innych dzieł sztuki orientalnej. Kolekcja Teresy Sahakian zainspirowała studentów Wyższej Szkoły Artystycznej i postanowili oni nieco ożywić przestrzeń muzealną. Na wystawie zobaczyć będzie można kilkadziesiąt prac tych młodych twórców. W ich interpretacji kobierzec stał się ożywioną, trójwymiarową materią plastyczną, w której główną rolę odgrywa człowiek. Artyści starali się odtworzyć oryginalne wzory kobierców, ich kolorystykę i formę, przenosząc je na ciało w postaci bodypaintingu a także projektując i szyjąc kostiumy oraz tworząc fragmenty scenografii. W ten sposób powstały naprawdę ciekawe kompozycje.

Zachęcamy Państwa do obejrzenia wystawy zatytułowanej „Żywe kobierce w pałacu Pod Blachą”. Ekspozycja, która od dziś gości na Zamku Królewskim w Warszawie, otwarta będzie do 4 maja. Historyczne kobierce prezentowane na wystawie nabierają zupełnie nowego wyrazu.

Agnieszka Nowakowska