Prowincjonalna poczciwość

„Zamów płytę i pokrzep się” – takim hasłem wytwórnia Obuh zachęcała do zakupu „Piosenek ku pokrzepieniu serc”. Dobrze pamiętam, że pierwsza płyta, jaką sam sobie wybrałem i kupiłem (będąc podówczas 15-latkiem świeżo obdarowanym odtwarzaczem CD) pochodziła właśnie z Obuha. Były to niezapomniane „Pieśni Żałobne I – VII” zespołu Miasto Nie Spało – urzekające w swej prostocie arcydzieło melancholijnego minimalizmu, z wielką starannością zrealizowane przy pomocy wiolonczeli, kontrabasu i akordeonu. Kilka lat później wpadła mi w ręce także obuhowa taśma, a mianowicie „Epiphany” industrialnego Rongwronga, czyli kilkadziesiąt minut szaroburego, przemysłowego huku, przywodzącego na myśl symfonię rozpisaną na wagony i lokomotywy Polskich Kolei Państwowych. Zresztą – wiemy przecież, że „Odgłosy Bocznic Utworzą Harmonię” względnie „Ukoją Harmider”…

„Piosenki ku pokrzepieniu serc” wydane zostały w ramach projektu Za Siódmą Górą, od ponad dwóch dekad prowadzonego przez Wojcka Czerna, założyciela wytwórni. Materiał nagrany został w roku 2008, a więc po dobrych kilkunastu latach milczenia, ale w dalszym ciągu jest to „muzyka, jakiej świat nie widzi”.

Słowo „poczciwy” nie odnosi się raczej do estetyki, a z kolei określenie „prowincjonalny” uchodzi często za pejoratywne. Tymczasem oba zdają się idealnie pasować do tego zestawu dziesięciu piosenek. Są one bez wątpienia poczciwe niczym ludowa zaśpiewka „na Wojtusia z popielnika iskiereczka mruga” i wspomnienie beztroskiego dzieciństwa, a prócz tego pachną przaśną, leniwą prowincją tudzież latem spędzonym u babci na wsi. Zaznaczmy jednak od razu, że z owej poczciwości w żadnym razie nie wynika infantylność (która przecież mogłaby się ocierać o żenadę, a tej z pewnością tu nie ma), zaś wiejski klimat jedynie w ograniczonym zakresie przekłada się na inspiracje polskim folklorem. W istocie piosenki Za Siódmą Górą to – od strony muzycznej – specyficzna mikstura „acid-folku” (i równie kwaśnego jazzu), ambientu, rocka i nawet szeroko pojętej awangardy muzyki poważnej, okraszona surrealistycznymi, bajkowymi tekstami (co zwiastują już same tytuły utworów). Instrumentarium to m.in. minimoog, gitara, wibrafon, organy Hammonda, saksofon i bębny.

Psychodeliczną czy też oniryczną atmosferę kreuje nie tylko muzyka, ale także brzmienie, tj. specyfika realizacji materiału, nagranego w analogowym studiu w Rogalowie. A skojarzenia wizualne? Cóż… upalne, ciągnące się powoli popołudnie w niedużej wsi lub małym, nieco zapyziałym miasteczku, gdzie czas zatrzymał się najdalej u schyłku PRL, a może jeszcze przed wojną - czyżby w czasach sklepów cynamonowych i ulicy Krokodyli...? Dzień spędza się tu pod sklepem GS, a przy odrapanym przystanku tylko dwa razy dziennie - rano i wieczorem - zatrzymuje się PKS. Życie płynie powoli, a na wakacje zjeżdżają dzieci i wnuki z miasta. Zwykłość – a jednak Za Siódmą Górą odkrywa pod tą ospałą zwykłością cały baśniowy świat... Skrywa się on tuż obok nas, gdzieś za piecem, za kominem, w starej lokomotywie na zapomnianym peronie, w babcinym kufrze na strychu, a na pewno w magicznym Rogalowie, gdzie "życie płynie, myszy broją jak we młynie, wujek Irek na kominie"... Ale jest w tej muzyce także i nutka mroku, ślad nieokreślonej tajemnicy, jakby nad wszystkim unosił się eteryczny cień zaginionego Alfonsa Czahora...

J. Sobal

Za Siódmą Górą – „Rogalów – Piosenki ku pokrzepieniu serc”, Obuh Records 2008.

1. Koło Źródła, 2. Raz Kozie Śmierć, 3. Wodołaz z Golgotem, 4. Pokój, 5. Smok, 6. Adam i jego koledzy, 7. Anioł, 8. W Rogalowie, 9. Niech to licho!, 10. Ta historia, na którą czekałem