Poezja nie tylko pisana

Wszystkich miłośników malarstwa Małgorzaty Łady-Maciągowej oraz tych, którzy chcieliby poznać twórczość malarki, zapraszamy do Tykocina, najstarszego i zarazem najpiękniejszego zespołu urbanistycznego historycznego Podlasia. Od 21 czerwca w tutejszym muzeum prezentowane są dzieła uczennicy Jacka Malczewskiego. Wystawę zatytułowaną „Poezja obrazu” można będzie oglądać w Muzeum w Tykocinie do 15 września.  

Małgorzata Łada-Maciągowa - malarka, poetka subtelnej linii, mistrzyni kameralnych form i symfonii barw urodziła się 6 sierpnia 1881 roku w Siedlcach, jako czwarte dziecko Marii z Szaniawskich i Bazylego Łady. W 1892 r. wraz z ojcem i pozostałym rodzeństwem przeniosła się do Krakowa, gdzie ukończyła gimnazjum. Edukację artystyczną rozpoczęła na Kursach Wyższych dla Kobiet imienia Adriana Baranieckiego w Krakowie w czasach, kiedy nauczali tam Jacek Malczewski, Józef Siedlecki, Wincenty Wodzinowski czy Leonard Stroynowski. W 1907 roku wyjechała na studia do Académie Julian w Paryżu, gdzie też otrzymała I nagrodę za szkic węglem i wyróżnienie za portret kobiecy.

Małgorzata Łada-Maciągowa była cenioną portrecistką. Tworzyła również pejzaże, sceny rodzajowe i kompozycje symboliczne. Zajmowała się także projektowaniem witraży. Tak jak słynni w owych czasach Stanisław Wyspiański czy Józef Mehoffer projektowała witraże na zamówienia kościołów. Ulubioną techniką malarską artystki był pastel, ale równie chętnie sięgała po farby olejne, akwarelę czy gwasz (technika podobna do akwareli do produkcji której, oprócz kryjącego pigmentu, wykorzystuje się też biel kryjącą lub kredę oraz glicerynę, przez co farba jest bardzo dobrze rozpuszczalna, spoiwem natomiast jest tu guma arabska lub dekstryna). Do tworzenia szkiców artystka stosowała również węgiel i ołówek. Co ciekawe i rzadkie wówczas u kobiet – malowała też akty. Jej akty wykazują podobieństwo do prac przedstawicieli secesji - Teodora Axentowicza, Henri Toulouse'a-Lautreca i Gustawa Klimta.

Swoje prace Małgorzata zaczęła wystawiać w 1903 roku w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie. W okresie międzywojennym prezentowała też swoje dzieła w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. W 1931 roku za wystawiony tutaj projekt witrażu „św. Trójca", „św. Anna" i „św. Władysław" nagrodzono ją brązowym medalem, a w 1932 r. srebrnym za „Autoportret z paletą". Dwa lata później za projekt witrażu „Zaślubiny Polski z morzem" otrzymała Nagrodę im. Leokadii Łempickiej.

Po wojnie nastąpiło załamanie sił twórczych artystki, wywołane śmiercią jej męża i syna, którzy zostali zamordowani w 1940 roku przez NKWD w Charkowie. Po tym tragicznym wydarzeniu Małgorzata próbowała popełnić samobójstwo. Udało się ją uchronić od śmierci, jednakże nie odzyskała pełnej sprawności w prawej dłoni. Zapewne tragedia ta wywarła też ogromny wpływ na późniejszy charakter jej twórczości. Prace, które powstały w tym okresie przedstawiają planety przypominające koła olimpijskie i figury walecznych niczym atletyczne postacie herosów. Ponadto uwieczniła wówczas wiele świątyń krakowskich, a także katedrę zbliżoną zewnętrznym wyglądem do gotyckiej katedry Notre-Dame w Rouen namalowaną w latach 1893-1894 przez Claude'a Moneta jako serię obrazów o różnych porach dnia.

Autoportret Małgorzaty Łady-Maciągowej

Od 1967 roku Małgorzata Łada-Maciągowa swe dzieła przekazywała m.in. Uniwersytetowi Jagiellońskiemu, Muzeum im. X. Dunikowskiego w Warszawie czy ówczesnemu Muzeum Ziemi Podlaskiej w Siedlcach (obecnie Muzeum Regionalne w Siedlcach). Wystawa, na którą zapraszamy Państwa do Tykocina, została przygotowana właśnie ze zbiorów (liczących obecnie ponad 330 sztuk) tego ostatniego muzeum. Artystka zmarła w 1969 roku. Została pochowana w grobie rodzinnym na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Zdjęcia są własnością Muzeum Regionalnego w Siedlcach

Agnieszka Nowakowska