Wskaźniki PVI i NVI

Analiza techniczna cały czas się rozwija, co nie zmienia faktu, że w użyciu nadal są stare, klasyczne wskaźniki. Ba, wydaje się nawet, że to właśnie one są najpopularniejsze.

Do grona takich standardowych narzędzi, stosowanych od dobrych kilku dekad, należą np. STS (oscylator stochastyczny), MTM (Momentum), ROC (Rate of Change), średnie ruchome, RSI (Relative Strength Index) czy OBV (On Balance Volume). Swymi korzeniami sięgają one czasów przed-komputerowych. Trudno to sobie dziś wyobrazić, ale kilka dekad temu analitycy ręcznie nanosili wartości kursów i oscylatorów na płachty papieru.

Ale do rzeczy. Naszymi bohaterami będą dziś dwa wskaźniki, wywodzące się jeszcze z lat 30-tych. To PVI i NVI. Ich powstanie przypisuje się Paulowi L. Dysartowi, natomiast szczególnie silnie rozpropagowane zostały w drugiej połowie lat 70-tych, za sprawą książki 'Stock Market Logic' Normana Fosbacka.

PVI to skrót od Positive Volume Index. NVI rozwija się jako Negative Volume Index. Wskaźniki te biorą pod uwagę, jak łatwo zauważyć, nie tylko kurs akcji (czy innych aktywów), ale również wolumen obrotu na danej sesji.

Formuły prezentują się następująco:

Oznaczenia:

x_n, x_n-1 - ceny akcji na sesjach o numerach n i n-1 (można brać pod uwagę kursy zamknięcia)

o_n, o_n-1 - wolumeny obrotów na sesjach o numerach n i n-1.

Łatwo zauważyć, że wzory mają charakter rekursywny. Ta rekurencja musi mieć jakąś podstawę. Zwykle przyjmuje się, że PVI₁ = NVI₁ = 1.

Poniżej cztery wykresy z głównego parkietu GPW, wykreowane przy pomocy polskiego programu Power Trader:

Jak interpretuje się wskaźniki i dlaczego każdy z nich składa się aż z trzech linii, co przecież nie wynika z formuł?

PVI zmienia wartość, gdy rosną obroty. NVI właśnie w takim wypadku nie zmienia swego poziomu. PVI rośnie, gdy przy wyższych obrotach mamy wzrost ceny akcji. Maleje, gdy cena się obniża. NVI rośnie wraz z ceną, ale przy redukcji obrotów - i razem z ceną schodzi w dół.

Powtórzmy i podsumujmy: PVI reaguje zmianą tylko na zwyżkę wolumenu, NVI tylko na jego zmniejszenie. Sam zaś ruch każdego z indeksów jest już zgodny z kierunkiem modyfikacji ceny. PVI nie zareaguje jednak ani na zwyżkę, ani na wzrost kursu, jeśli obrót się nie zwiększył. Analogicznie, NVI nie zareaguje na aprecjację czy deprecjację, jeżeli obrót wzrósł.

Interpretacja tych wskaźników w praktyce nie jest banalna, rodzi pewne niejednoznaczności, wynikające choćby z tego, jak pojmuje się psychologię rynku. W. Tarczyński opisuje to tak: Rosnący wskaźnik PVI potwierdza trend rosnący i malejący, zaś NVI sugeruje zmianę trendu na przeciwny. Przykładowy scenariusz hossy i bessy to cztery etapy: pierwszy - szybki wzrost wskaźnika PVI, drugi - szybki wzrost wskaźnika NVI (koniec hossy), trzeci - mocny spadek wskaźnika PVI (początek bessy), czwarty - mocny spadek wskaźnika NVI (koniec bessy).

Okazuje się jednak, że jeśli rynek jest stabilny i spokojny, to szybki wzrost NVI nie musi zapowiadać całkowitej zmiany generalnej tendencji. Może po prostu sugerować korektę.

Skąd dodatkowe linie w wykresach z programu? Cóż, jak łatwo się domyślić, są to linie sygnalne: średnie ruchome z wartości samego wskaźnika, liczone dla małej i dużej liczby dni. Jeśli linia PVI przecina z góry swą średnią ruchomą, to taką linię PVI uznajemy za faktycznie malejącą. Jeżeli przecina od dołu i biegnie w górę, to mówimy o linii rosnącej. Analogicznie w przypadku NVI.

Adam Witczak

BIBLIOGRAFIA:

W. Tarczyński, "Rynki kapitałowe. Metody ilościowe", Agencja Wydawnicza 'Placet' 1997

M. Etzkorn, "Oscylatory", Wig Press 1999

J. J. Murphy, "Analiza techniczna rynków finansowych", WIG PRESS 1999