Nowe wyzwania przed spółkami paliwowymi?

W poprzednim naszym raporcie o spółkach paliwowych z GPW pisaliśmy o niepewności panującej w tym sektorze. Mieliśmy na myśli m.in. to, że akcje większości firm dość mocno straciły na wartości licząc od początku roku (raport ukazał się 9 października), zaś Lotos i Petrolinvest zakończyły pierwsze półrocze ze stratami operacyjnymi i netto (mało tego, zysku na czysto nie wypracował PKN Orlen).

Dziś pora ponownie przyjrzeć się sytuacji paliwowych przedsiębiorstw, tym razem bazując na wynikach za okres dziewięciu pierwszych miesięcy roku. Na początek spójrzmy jednak na to, jak kształtowały się kursy akcji badanych firm:

W ujęciu procentowym można było oczywiście świetnie zarobić na akcjach Grupy Duon - gdyby np. kupić je 2 stycznia po cenie zamknięcia (po taką podajemy) i sprzedać wczoraj pod koniec sesji. Zysk wyniósłby 127 proc. Same akcje nie mają jednak szczególnie wysokiego kursu (choć np. w roku 2009 dawano za nie 3 do 4 zł).

Zysk (ponad 24 proc.) przyniosłaby analogiczna transakcja (kupno 2 stycznia i sprzedaż 21 listopada) zawarta na papierach Exillon Energy. W porównaniu do kursu z 2 stycznia podrożały też papiery PGNiG, ale w gruncie rzeczy nie można mówić o mocnym, prężnym trendzie wzrostowym na wykresie.

Potężnie straciły w tym roku na wartości walory Petrolinvestu, na minusie znaleźli się też ci, którzy w styczniu zainwestowali w papiery Lotosu, Serinusa, MOL czy PKN Orlen. W przypadku papierów Serinus Energy należy mieć na uwadze, że w tym roku zostały one scalone - tak naprawdę kurs z 2 stycznia o 1,32 zł, przemnożyliśmy go jednak przez 10, zgodnie z późniejszym o kilka miesięcy scaleniem, co powinno ułatwić porównywanie wartości.

WIG-Paliwa (na który decydujący wpływ mają notowania PKN Orlen i PGNiG) porusza się w konsolidacji od dobrych kilku miesięcy, zawęża się na wokół 3500 pkt.

Spójrzmy teraz na wyniki za trzy kwartały. Miejmy na uwadze, że wyniki Serinus Energy oryginalnie były opublikowane w dolarach, a wyniki MOL - w forintach. Dokonaliśmy przeliczeń wg kursów USD/PLN i HUF/PLN z 30 września 2013 roku. Na liście nie ma danych dla Exillon Energy z powodu braku odpowiedniego raportu (ostatni okresowy to półroczny).

Lotos po trzech kwartałach ostatecznie znalazł się na plusie, to samo można powiedzieć o PKN Orlen. Zauważmy jednak, że w roku 2012 w analogicznym okresie zysk netto Lotosu wyniósł aż 694 mln zł (w tym roku tylko 64 mln zł - niespełna). Z drugiej strony, 214,4 mln zł zysku operacyjnego to 132,9 proc. kwoty z ubiegłego roku, tu więc mieliśmy postęp (przy spadku obrotów o 14,9 proc. oznacza to także wyższą rentowność).

Skurczyły się zyski PKN Orlen (rok temu trzy kwartały dały zarobek na czysto w kwocie 2,62 mld zł, a zysk operacyjny wyniósł 2,76 mld zł). Tymczasem przychody spadły nieznacznie: z 88,86 mld zł do 86,18 mld zł.

Dobrze prezentuje się Grupa Duon - znacznie wzrosły jej przychody (poprzednio 167,42 mln zł), a np. rentowność operacyjna zwiększyła się z 1,59 proc. do 3,87 proc. Nie dziwi zatem, iż drożały także akcje firmy.  

Rynek paliw to wielkie pieniądze, ale też duże ryzyko związane z wahaniami światowych cen ropy, to także branża, w której potrzebne są duże pieniądze na inwestycje, zwłaszcza jeśli mowa o poszukiwaniu złóż i ich eksploatacji. Dużo mówi się też w ostatnich czasach o ekologii, w tym zwłaszcza o pozyskiwaniu energii z odnawialnych źródeł energii. Nawet zresztą w obszarze klasycznych źródeł istotne jest prowadzenie działalności tak, by zminimalizować oddziaływanie na środowisko.

PKN Orlen deklaruje np., że w samym roku 2012 wydał 160 mln zł na "zadania związane z ochroną środowiska w obiektach produkcyjnych i magazynowo-dystrybucyjnych". Orlen sprzedaje też energię elektryczną, przy czym w roku 2012 energia ta w 4,42 proc. pochodziła z odnawialnych źródeł (przede wszystkim z biomasy, w mniejszym stopniu z energetyki wodnej i wiatrowej).

Z kolei PGNiG prowadzi spółkę PGNiG Termika, która co prawda bazuje na klasycznym paliwie, jakim jest węgiel kamiennym, ale przyjmuje także biomasę. Co więcej, władze spółki deklarują, że węgiel jest nią zastępowany w coraz większym stopniu. Na przykład w listopadzie tego roku PGNiG Termika podpisała umowę w myśl której konsorcjum firm Andritz Energy & Enviroment i Bilfinger Infrastructure dostosuje jeden z kotłów w Elektrociepłowni Siekierki do spalania biomasy. Ta elektrociepłownia należy właśnie do PNGiG Termika.

MOL - czyli Magyar Olaj- és Gázipari Nyilvánosan működő Részvénytársaság - także zajmuje się odnawialnymi źródłami, a mianowicie rozwija segment energii geotermalnej - tym zajmuje się np. spółka zależna CEGE - Central European Geothermal Energy Production Private Company Limited (powstała we współpracy z australijską firmą Green Rock Energy). Władze MOL zapewniają także, że badały możliwości angażowania się w użycie energii słonecznej w celu ogrzewania wody i generowania energii elektrycznej (na potrzeby zakładów przedsiębiorstwa), ale okazało się to niezbyt opłacalne. Firma bada także możliwości zagospodarowania odpadów organicznych w celu produkcji biogazu.

W ogólności jednak wydaje się, że badane przez nas spółki są na razie w przeważającej mierze skoncentrowane na ropie naftowej i gazie ziemnym jako źródłach paliw. Więcej zaangażowania w OZE widać, poniekąd naturalną koleją rzeczy, w spółkach zaliczanych stricte do sektora energetycznego (np. szczególnie wyraźnie w tym obszarze działa Energa, która niedługo zadebiutuje na GPW).

Tymczasem nie jest wykluczone, że rynek paliw czekają w najbliższych dekadach duże zmiany. Sporo np. mówi się ostatnio o wykorzystaniu wodoru jako paliwa przyszłości - chodzi tu o ogniwa wodorowe jako źródło napędu dla samochodów i innych pojazdów. W Niemczech już od kilku lat jeżdżą autobusy wodorem, a podczas spalania tego gazu wytwarza się stosunkowo niewiele ciepła i nie ma zanieczyszczeń typowych dla benzyny czy oleju napędowego.

W istocie wodór w takim ogniwie zamieniany jest na prąd elektryczny, zaś rolę "spalin" pełni para wodna. Na razie jednak produkcja ogniw wodorowych to dość duży koszt, aczkolwiek niewykluczone, że firmy z branży paliw powinny zacząć spoglądać w tym kierunku. Już teraz na rynku obecna jest Honda FCX Clarity ze 170-litrowym zbiornikiem na sprężony wodór (można ją kupić w Japonii i USA). BMW produkuje, ale jeszcze nie na szeroką skalę, BMW Hydrogen 7.  

W Polsce istnieje Polska Platforma Technologiczna Wodoru i Ogniw Paliwowych, koordynowana przez Instytut Chemii Przemysłowej. Jej celem jest m.in. podniesienie konkurencyjności polskiej gospodarki w zakresie wykorzystania wodoru w energetyce. Do Platformy tej należą zarówno jednostki naukowe (np. Politechniki Warszawska i Śląska), jak i koncerny - w tym m.in. PKN Orlen, Zakłady Azotowe Puławy czy Zakłady Azotowe w Tarnowie-Mościcach.

Istotną kwestią będzie też pozyskanie samego wodoru - bowiem można go otrzymywać albo ze źródeł odnawialnych, albo - tak jak się to dziś często dzieje - z ropy, gazu i węgla (co oznacza pewnego rodzaju połowiczność, jeśli chodzi o ekologię).

J. Sobal