Przy torach: Torpol, Trakcja, ZUE

Torpol, Trakcja i ZUE - te trzy wielkie przedsiębiorstwa łączy przede wszystkim profil działalności. Zajmują się budową, remontem i modernizacją infrastruktury kolejowej, zwłaszcza w jej aspekcie energetycznym. Pracują też przy drogach i torach tramwajowych.

W kwietniu analizowaliśmy wyniki skonsolidowane tych biznesów, biorąc pod uwagę rezultaty roczne z lat 2016 i 2017. Teraz przejrzymy dane z pierwszego kwartału. Skoncentrujemy naszą uwagę na dziewięciu wskaźnikach, a będą to:

1) marża EBITDA: EBITDA / przychody

2) rentowność netto: zysk netto / przychody

3) rentowność operacyjna: zysk operacyjny / przychody

4) płynność bieżąca: aktywa obrotowe / zobowiązania krótkoterminowe

5) zadłużenie ogólne: zobowiązania / suma bilansowa

6) wypłacalność natychmiastowa: środki pieniężne / zobowiązania krótkoterminowe
 
7) ROE (zwrot z kapitału): zysk netto / stan kapitału własnego z końca poprzedniego roku obrotowego

8) ROA (zwrot z aktywów): zysk netto / stan aktywów z końca poprzedniego roku obrotowego

9) złota reguła bilansowa: kapitał własny / aktywa trwałe.

Przyjmujemy, że jedyną destymulantą jest zadłużenie. To znaczy: uważamy je za najlepsze, gdy jest najniżśze. Pozostałe wskaźniki to stymulanty, oczekujemy wartości jak najwyższych. Jest to oczywiście pewne uproszczenie.

Trzy przedsiębiorstwa, dziewięć wskaźników - sprawa trochę się komplikuje. Dlatego też dane finalnie ułożymy przy pomocy opisywanego na naszych łamach, a później kilka razy stosowanego rankingu Bordy. Jest to prosta metoda wielokryterialnego wspomagania decyzji.

Zacznijmy od tabeli za I kw. 2018:

Jak widać, Torpol i ZUE miały dodatnie marże EBITDA, ale pozostałe wyniki już na minusie. Trakcja nawet na poziomie EBITDA odnotowała stratę. W ogóle zresztą Trakcja miała najgorsze rentowności (najbardziej ujemne), a także najsłabsze ROE i ROA.

Z drugiej strony, to właśnie Trakcja prezentuje najniższe zadłużenie ogólne: tylko 46 proc. sumy bilansowej. Ma poza tym płynność bieżącą lepszą niż Torpol, choć gorszą niż ZUE.

Wszystkie trzy przedsiębiorstwa zachowują złotą regułę bilansową, czyli kapitał własny pokrywa aktywa trwałe, co jest generalnie zjawiskiem pożądanym.

Rozważania nasze możemy podsumować w drugiej tabeli:

ZUE aż 5 razy występuje na pierwszym miejscu, a Trakcja - aż 7 razy na trzecim. A jak to wyglądało rok wcześniej? Zacznijmy od wskaźników:

Wówczas szczególnie niepokojące były rezultaty ZUE - np. marża operacyjna, ujemna, opiewała na -27,7 proc. Ujemne były też wyniki netto i EBITDA, podczas gdy Torpol i Trakcja przynajmniej na poziomie EBITDA wygenerowały zysk.

Zarazem ZUE miało podówczas najniższe zadłużenie (39 proc.) i najlepszą płynność bieżącą (aż 1,81 pkt), choć np. w kwestii gotówki i wypłacalności natychmiastowej wygrywał Torpol (67 proc.).

Ostatecznie sprawy przedstawiały się tak:

Trakcja 5 razy była pierwsza, ZUE zaś 5 razy - ostatnie, a tylko 2 razy na miejscu pierwszym, podobnie jak Torpol.

Przejdźmy do obliczenia liczby Bordy:

W tych tabelach każdej spółce przypisujemy w ramach każdego kryterium miejsce, jakie zajmuje według niego. Wzór na liczbę Bordy dla i-tej spółki jest następujący:

Wyrażenia w nawiasach rozumieć należy następująco: od m (czyli liczby wariantów, u nas m = 3) odejmuje się miejsce, które dany wariant zajmuje w obliczu j-tego kryterium. Wyrażenia te są sumowane - i najlepsza jest ta spółka, która ma najwyższy wynik.

Ostatecznie nasze intuicje się potwierdzają. W I kw. 2018 roku pierwsze miejsce zajęła grupa ZUE, która uzbierała 14 pkt. Nic dziwnego, najwięcej razy była najlepsza, ani razu najgorsza. Drugie miejsce to Torpol (10 pkt), na trzecim z konieczności jest Trakcja. Mamy tylko 2 punkty - cóż, tylko dwa razy firma nie była ostatnia.

Rok wcześniej sytuacja była inna. Pierwsze miejsce miała właśnie Trakcja (11 pkt), drugie Torpol (10 pkt), trzecie natomiast ZUE - z wynikiem 6 pkt.

B. Garga