Branża recyklingu na warsztacie

Naszymi bohaterami jest dziś pięć spółek z branży recyklingu. Oto i one: Eko Export, Elemental Holding, Krynicki Recykling, Mo-Bruk i Orzeł Biały.

W gruncie rzeczy różnią się one od siebie dość mocno, jeżeli chodzi o asortyment (nie mówiąc o wynikach czy skali działalności). Eko Export prowadzi handel tzw. mikrosferą, tj. ziarnami szlaki powstającymi przy spalaniu pyłu węglowego. Orzeł Biały przetwarza złom akumulatorowy, Krynicki Recykling koncentruje się na stłuczce szklanej, zaś zainteresowania Mo-Bruk są szerokie: obejmują m.in. złom kolorowy i żelazny, paliwa alternatywne oraz różne odpady nieorganiczne, palne i medyczne. Wreszcie, Elemental zajmuje się recyklingiem sprzętu elektrycznego i elektronicznego, katalizatorów, metali nieżelaznych i obwodów drukowanych.

Pomijamy firmę Drop, która z rozmaitych przyczyn (związanych głównie z wieloletnimi kontrolami podatkowymi i sporami sądowymi) nieomal wstrzymała typową działalność i generuje minimalne przychody (ściślej, w I - II kw. 2018 były one żadne, tj. zerowe).

Będziemy badać rezultaty skonsolidowane pierwszych sześciu miesięcy bieżącego roku. Interesować będzie nas osiem wskaźników:

1) rentowność operacyjna: zysk operacyjny / przychody

2) rentowność netto: zysk netto / przychody

3) płynność bieżąca: aktywa obrotowe / zobowiązania krótkoterminowe

4) zadłużenie ogólne: zobowiązania / suma bilansowa

5) wypłacalność natychmiastowa: środki pieniężne / zobowiązania krótkoterminowe

6) ROE (zwrot z kapitału): zysk netto / stan kapitału własnego pod koniec minionego roku obrotowego

7) ROA (zwrot z aktywów): zysk netto / stan aktywów pod koniec minionego roku obrotowego

8) złota reguła bilansowa: kapitał własny / aktywa trwałe (reguła jest wypełniona, gdy wskaźnik ma wartość wyższą niż 1 pkt)

Uznajemy, że siedem wskaźników to stymulanty i chcemy je maksymalizować, tzn. wyniki najwyższe uważamy za najlepsze. Jeden indeks, mianowicie zadłużenie, to destymulanta. Taki obraz jest uproszczony, rzecz jasna.

Oto i rezultaty badanych firm:

Tylko jeden biznes zakończył półrocze na minusie netto (i operacyjnie): to Eko Export. Najwyższe rentowności wypracowała firma Mo-Bruk: 18 proc. operacyjnie i 13,2 proc. na czysto. Najniższe zadłużenie ma Orzeł Biały (32 proc.), ale Eko Export ma bardzo podobne (33 proc.). Najwyższy udział długów w pasywach notuje Krynicki (59 proc.).

Złotą regułę bilansową spełniają Orzeł Biały i Elemental, pozostali nie. Trzy firmy mają niską płynność bieżącą, tj. niższą niż 1 pkt. Dwie mają arcy-niską wypłacalność natychmiastową, czyli bardzo mało gotówki (Eko Export i Krynicki).

Dobrze, ale jakie ogólne wnioski można z tego wszystkiego wyprowadzić? Która firma jest "najlepsza", a która "najgorsza" w jakimś "uśrednionym" sensie?

Skorzystamy z pięciu metod wielokryterialnych, przy pomocy których utworzymy odpowiednie rankingi. Techniki te były już prezentowane na naszych łamach, a są to: TOPSIS, WASPAS, VIKOR i MULTIMOORA. Mamy tu cztery nazwy, ale mówimy o pięciu metodach, gdyż TOPSIS zastosujemy w dwóch wersjach. Co więcej, MULTIMOORA rozkłada się na trzy odrębne rankingi przejściowe i jeden finalny (to właśnie MULTI-).

Użyjemy programu (języka programowania) R oraz pakietu MCDM, który zawiera potrzebne nam funkcje (algorytmy).

Najpierw wczytujemy nasze dane:

Sprawdzamy od razu, czy wczytaliśmy to, co chcieliśmy. Wszystko się zgadza, zatem określmy wektor mówiący, jakie wagi przypisujemy poszczególnym kryteriom. Otóż nie wykażemy się przesadną inicjatywą: uznamy każde kryterium za jednakowo ważne, stąd każda waga to 1/8:

Następny wektor mówi komputerowi, które kryteria maksymalizujemy, a które minimalizujemy:

A teraz obliczamy rankingi według kolejnych metod. Najpierw TOPSIS w dwóch wariantach, nastęnie VIKOR (z progiem weta 0.5, co też jest trochę arbitralne i uproszczone) oraz WASPAS (ze współczynnikiem lambda = 0.5, co można skomentować jak weto dla VIKOR):

Osobno uszeregujmy dane nam spółki przy pomocy metodologii MULTIMOORA:

Wszystkie te zapisy są trochę niejasne, stąd też podsumujemy je w ostatniej tabeli:

Pomijamy tu trzy przejściowe czy też pośrednie rankingi metody MOORA, prezentujemy jedynie wynik MULTIMOORA, który przy pomocy pewnego algorytmu generuje ostateczny rezultat.

Co widzimy? Po pierwsze, Eko Export zawsze przegrywa: firma jest na ostatnim miejscu. Cóż, miała straty, w tym stratę netto i przez to ujemne, więc i najgorsze, wyniki ROE i ROA. Nie zachowuje złotej reguły, ma mizerną wypłacalność natychmiastową.

Pierwsze miejsce należy za każdym razem do Orła Białego (4 sytuacje) lub Mo-Bruk (metoda TOPSISVector). Mo-Bruk jest 3 razy na lokacie drugiej i raz (VIKOR) na trzeciej.

Elemental Holding waha się od miejsca nr 4 (2 przypadki) do lokaty nr 2 (jeden przypadek). Krynicki 2 razy jest trzeci, 3 razy czwarty.

MULTIMOORA i WASPAS dały ten sam ranking, co zaznaczyliśmy na niebiesko. Ostateczne wnioski nie są do końca jednoznaczne, niemniej wydaje się, że Orła Białego można uznać za lidera (przynajmniej na podstawie ośmiu badanych wskaźników i przy pominięciu ewentualnych detali organizacyjnych, operacyjnych itd.), aczkolwiek nieźle ma się też Mo-Bruk. Elemental i Krynicki są gorsze, ale i tak lepsze niż Eko Export.

Adam Witczak